Thơ Nguyễn Anh Tuấn

---

Giới thiệu chùm thơ
Nguyễn Anh Tuấn

Gọi Nguyễn Anh Tuấn là nhà gì cho thích hợp lúc này cũng thật là khó? Theo như thông kê của một vài trang web thì Nguyễn Anh Tuấn kinh qua khá nhiều vị trí công việc. Đầu tiên là nhà giáo, viết báo, làm thơ, viết tiểu thuyết, viết truyện phim, đạo diễn điện ảnh kiêm quay phim…

Được gặp Nguyễn Anh Tuấn đôi ba lần, toàn ở những cuộc vui ăn uống bạn bè chéo của hai bên mà chúng tôi thành gần và thân nhau. Cho dù không khí uống ăn vui đến mấy cũng thấy anh rất kiệm lời, cả tiếng cười anh cũng tiết kiệm luôn. Không phải anh ít nói ít cười mà anh ít chan hòa với bạn bè. Hình như ngay cả trong khi ăn anh cũng dành một ngăn não bộ để suy nghĩ một điều gì đó cho nghệ thuật, cho những bài viết, cho những thước phim, hoặc cho thơ. Ấy là mỗi lần tiếp xúc với anh tôi có cảm giác vậy.

Nguyễn Anh Tuấn làm khá nhiều thơ nhưng anh ít nói về thơ của mình. Hỏi thì anh bảo em bận làm phim. Theo bạn bè chỉ dẫn, tôi tra trên internet kiếm được một chút thông tin về anh, về thơ của anh nữa. Thơ Nguyễn Anh Tuần đậm đà hương rừng Tây Bắc nơi anh hành nghề dạy học nhiều năm sau khi tốt nghiệp khoa văn trường đại học sư phạm I Hà Nội:

“Rời rã gầm sàn tiếng chày đôi
Bếp lửa sàn lom đom hàng thế kỷ
Mùa gặt về, xôi được vài ba chõ
Những hố mài hun hút dọc đường trường…”
(Vùng đất ngày gió nắng)

Hoa ban, đặc trưng của Tây Bắc đi vào một bản trương ca trên hai trăm câu thể thơ tám chữ: 

“Em hãy đến cùng anh thung lũng xanh
Ban trắng đơn sơ toả đầy núi biếc
Con chim xanh cất lời xanh ngây ngất
Hoa long lanh dải núi hoá kim cương…”
(Theo vết một loài hoa)

Nguyễn Anh Tuấn sinh năm 1952 tại Hà Nội . Nghề nghiệp chính hiện tại là đạo diễn điện ảnh.

TÁC PHẨM ĐÃ XUẤT BẢN :

- Thung lũng buồn (tiểu thuyết, nxb Thanh niên)

- Người tù áo sạch (truyện ngắn, nxb Thanh Niên)

- Nỗi niềm đường xa (truyện ngắn,nxb Hội nhà văn)

- Lũ muộn (truyện ngắn truyện vừa, nxb Hội nhà văn)

- Viết một số kịch bản phim truyện điện ảnh & truyền hình đã dựng thành phim: “Vầng trăng lửa, Ông bầu ca nhạc, Chuyện học đường, Bản lĩnh người đẹp, Tầng cao nghiệt ngã, Biển lặng, Người kế thưà dòng họ, Trái tim đầu thai, v.v…”.

Mấy năm gần đây ngòi bút của Nguyễn Anh Tuấn rất sung sức về lĩnh vực lý luận - phê bình văn học, bút ký văn học, và thơ. Những bài mà anh gọi là bút ký thơ: "Nhìn lại tử cấm thành, Màn hình lớn ở Thượng Hải, Đêm Hàng Châu..." khơi khơi một "góc" nhìn về TQ tưởng như vĩ đại ấy, nhưng không phải; mà đó là một đất nước của quyền lực, sự tranh dành, trộn lẫn những đau thương. Đau thương ấy không chỉ dân lành nước họ phải gánh chịu mà vạ lây cho những quốc gia khác: 

"Dưới cánh máy bay

Tử Cấm Thành

tựa một thứ đồ chơi con trẻ

Nơi tôi từng mỏi gối chồn chân

giờ chỉ nằm gọn trong vài ni tấc

có phải, đấy cũng là một trò đùa tạo hoá ?

Bên dưới kia:

đất nước của những Đại hảo hán, Đại mỹ nhân, Đại gian hùng, Đại thái giám, Đại thi hào, Đại kiến trúc…

bị thu gom vào những hình hộp

giống vết triện nung lửa hằn trên da thịt người

làm vật sở hữu cho bao Đại vương triều, Đại gia tộc

làm bùa hộ mệnh, đồ trang trí, làm vật hy sinh, làm phương tiện đe doạ và trấn áp

Chúng biến thành tiếng nấc nghẹn nơi lãnh cung

thành dáng người quỳ mọp trước sân rồng

thành chút run rẩy bản năng thơ ngây thánh thiện bị nhốt trong lồng ngọc khung vàng

Còn Đại nhân ái, Đại tự do bị lùng sục khắp hoàng cung

buộc hoá thân trong tiếng thở dài,

thành bóng ma lẩn quất trong các điện thờ, trong các viên ngói lưu ly, giữa các móng rồng bờm sư tử…

Và cuối cùng, sau rất nhiều “bữa tiệc ăn thịt người” ¹

Đại nhân ái biến thành hình hoa sen, hình rùa trên gạch lát

cho khách hành hương dẫm chân qua

còn Đại tự do biến thành con Thần tài ²

để người đời sau vuốt râu sờ mông cầu may mắn

chúng canh giữ các Đại cố cung, Đại lăng mộ, Đại chùa chiền, Đại siêu thị, Đại ngân hàng…"

(Nhìn lại tử cấm thành).

Thơ Nguyễn Anh Tuấn
.
Vùng đất ngày gió nắng

Chiều miền Tây mùa đói gió miên man
Anh viết cho em trên một đồi đất đỏ
Mảnh đất có mùa ban và những chiều nắng lửa
Chuyện buồn vui nhảy nhót ngọn lửa sàn

Vẫn còn kia, như một giấc mơ buồn
Em gái khom lưng gùi ngô cõng sắn
Ngọn gió cô đơn qua một vùng hoang lạnh
Dao mẻ cùn phát rẫy đã bao đời

Rời rã gầm sàn tiếng chày đôi
Bếp lửa sàn lom đom hàng thế kỷ
Mùa gặt về, xôi được vài ba chõ
Những hố mài hun hút dọc đường trường

Ai hát ngày xưa: máu người trộn mủ sung¹
Làm chát đắng cả vùng quê ban nở
Đàn tính âm thầm, kèn môi rên rỉ
Lồng lộng những ngày sương giá nắng hanh

Lửa tháng ba hừng hực đồi gianh
Ngọn gió Lào réo sôi tràn thung lũng
Anh đi qua một vùng rừng cháy nắng
Nhớ thương bao kiếp sống cơ hàn

Sương chập chờn tỉnh thức giữa mùa trăng
Như ấp ủ những lo toan bình dị
Nước lũ trôi cầu treo, máng nước trong ri rỉ
Nương lúa khô khan, ướt đẫm mồ hôi

Và có ai ngờ, những tiếng đàn môi
Lại thổn thức giữa cánh rừng ngợp trắng
Mùa hoa ban, mùa củ mài, măng đắng
Cũng là mùa của sàn gió, sàn trăng...

.
Lại Một Mùa Hoa Ban

.
Anh muốn viết bài thơ hoa ban
Nhưng mùa ban chưa lại
Em đã đi xa…

Một chiều miền Tây
Gió Lào khắc khổ
Những vệt ban rừng nở sớm
Trên sườn núi xanh mờ
Những mỏm đồi trơ trụi

Tây Bắc là đây em
Anh hỏi
Mỗi khi lòng ngơ ngác
Tự bao giờ em đến bên anh
Như rừng ban trắng muốt
Sáng một dải mờ sương
Có phải, trong thung lũng xanh ngập nhớ thương
Đang vẳng lời em nhắn lại:
"Hoa ban ơi!
Có chàng trai lần đầu biết hoa ban
Hoa chớ phũ phàng đấy nhé!”
Anh đã vui thích và ngỡ ngàng như đứa trẻ
Tìm em qua một sắc hoa rừng

Nhưng không đợi em về
Ngắt cánh ban rừng mộc mạc
Anh đã ra đi…
.
Nhớ Hoa Ban Bên Những
Đóa Hồng Đầu Xuân
Gửi Chu Văn Sơn

.
Ngày xuân, bạn gửi những đoá hồng qua mạng
thắm tươi nồng nàn
như tâm hồn của người quý thương bè bạn
những đoá hồng mang nhiều tên nước ngoài duyên dáng
nở tự tin
say đắm trong tồn tại
kiêu hãnh mang thông điệp
lòng chung thuỷ
tình bạn
tình yêu…

Tôi chạnh nhớ vệt ban rừng Tây Bắc
náu mình trốn chạy trận đốt rừng đốt nương
cánh hoa ngậm nỗi buồn người thiếu nữ
đi qua nghèo đói suốt thời gian…
Đầu xuân 2009
.                                                     
Trước Rừng Ban

Có bao giờ anh quên sớm ấy
Trước một rừng ban

Mai sau
Khi anh yêu em
Muốn chọn lời để nói
Cũng như sớm nay anh bối rối
Đứng trước rừng ban

"Anh yêu”
Đơn sơ
Trong suốt
Như rừng ban
Trong nắng, trong sương...
.                                   
Một Cánh Ban Rừng

Anh đã viết nhiều vần thơ hoa ban
Vẫn không sao tả được
Cái sắc màu kỳ lạ
Sớm hoa ban đang toả khắp rừng xanh

Em gái Thái đi qua, ban trắng mấy cành
Anh xin được một, cài trên vách sáng
Để rồi càng thấm thía lạ lùng:
Hoa chỉ đẹp khi phơi mình trong nắng
Cả rừng sương qua đêm

Những chồi cỏ tranh màu mận chín níu chân em
Còn em níu tay anh đòi kể lại
Chuyện ngày xưa có những người con trai con gái
Yêu nhau mà không lấy được nhau…

Ta bâng khuâng trước vệt tím buồn rầu
Còn sót lại
Trên cánh hoa vui.
.
 Gửi Người Phương Xa

.
Lúc Xuân Về
Cháu viết bài thơ buổi sáng mênh mông
Khi cây cối im lìm say giấc ngủ
Các em đang chập chờn mơ pháo nổ
Cô bác vừa chợp mắt lúc sang canh

Đã bao lần trên trang giấy trắng tinh
Cháu triền miên thả cánh diều tưởng tượng
Chú dõi theo với nụ cười độ lượng
Những bước đi chập chững của người trai…

Cháu vượt qua rất nhiều dòng suối đục
Tìm ngược về tận nguồn nước hoang sơ
Cháu đi qua rất nhiều đồi hoang trọc
Để tìm ra ngọn núi đá tôn thờ

Cháu vẫn còn nhiều nét vẽ ngây ngô
Khi gặp lại mình dưới Lâu đài cây cỏ
Cháu ao ước Đôi cánh mềm nâng đỡ
Bay về miền Đất lạ của Tình Yêu

Cháu đã gặp Xuân buổi ấy nghiêng trao
Gửi hồn ai vào chiếc khăn quyến rũ
Cháu đã biết cái sắc màu ấp ủ
Phải đổi bằng cuộc sống tuổi thanh xuân

Cái sắc màu của Nắng, của Vô biên
Thoắt ẩn vào cả ngàn đời yên tĩnh
Mùa xuân này gợi những gì sâu kín
Giúp cháu nghe nhịp đập của Thiên nhiên

Ở nơi xa, khi mùa tuyết đang tan
Cây bạch dương rũ tảng buồn đêm trước
Sách trên tay, chú nghĩ về Tổ Quốc
Buổi sớm thành Ki- ép có lạnh không?

Dưới bầu trời kiến thức xanh trong
Bức tranh của cháu vẫn đắp dần mảng khối
Nhào nặn giấc mơ, vui buồn, nông nổi
Giao hưởng cuộc đời không át nỗi ưu tư…

Chắc chú đón Giao thừa trong ánh sao khuya
Bản Dạ khúc Ánh trăng* lọt vào cửa sổ
Quê hương giờ này đang tưng bừng pháo nổ
Đợt gió mùa không làm rơi rụng cánh phong lan

Cháu chẳng đợi Xuân gõ cửa phòng tranh
Thắp nén hương bên bức tranh nàng Tố nữ
Bút khai xuân rùng mình bỡ ngỡ
Nét đầu tiên đã run rẩy gió mai về…
---------------------
*  Sonata Ánh trăng của Betthovel

1986
.                                                      

Bà Nội

.
Đêm Giao Thừa
Đã bao đêm giao thừa đi lang thang
Giao thừa này cháu đến cùng bà nội
Giữa tiếng pháo rền, mịt mù hương khói
Cháu nghe tiếng bà nguyện thầm cho cháu, cho con

Cả một đời sống thanh bạch, mỏi mòn
Bà giữ trọn cả tình thương nhân hậu
Vui, giận, lo, buồn… cặp mắt già đau đáu
Bao thăng trầm như một bóng mây qua…

Nhìn tấm lưng còng cháu chợt ân hận xót xa
Nếu có phút sống chưa hay, bà ơi đừng giận cháu
Cháu đang cố làm theo điều bà hằng nung nấu
Thoả ước nguyện của bà thuở tóc hãy còn xanh

Giao thừa đêm nay trên mái tóc bạc long lanh
Cháu đếm được từng nỗi thương lo vời vợi
Trên má cháu từng giọt rơi nóng hổi
Trong bóng vườn đêm cháu thầm gọi: Bà ơi

Bốn phía dậy vang, pháo nổ đầy trời
Bà vẫn đứng trầm ngâm bên hương án
Cây cối bà chăm cũng dường cảm động
Trước những lời khấn thầm dành cho cháu, cho con

Có những phút giây nhìn tận đáy tâm hồn
Cháu thấm thía quý thương mỗi ngày bà đang sống
Cháu thấy ngợp trước lòng bà lồng lộng
Thêm một vì sao đã tắt giữa trời khuya

Giao thừa đêm nay cháu tới bên bà
Ai biết được cháu sẽ có bao lần như thế nữa
Bà ơi bà, có gì thiêng liêng thế
Trong những lời thầm thì rung động cả khu vườn…
1985

SỐP CỘP
.
Nóc nhà sàn ẩn hiện giữa khói chiều
Chặng đường vắng có gốc ban chỉ lối
Trời Việt - Lào đổ sang màu huyền thoại
Suối Cộp vang lừng điệp khúc của cô đơn¹

Nơi trời cao hơn, ánh nắng trong hơn
Giọt lệ buồn cũng ngọt thơm như mạch núi
Giữa rừng chiều bước chân sao bổi hổi
Tiếng suối cô đơn ám ảnh suốt đời ta!...
Huyện Sông Mã, 1978
Nguyễn Anh Tuấn

haixuanhxh giới thiệu