Thơ Hải Kỳ

Hải Kỳ, Lâm Thị Mỹ Dạ, Đỗ Hoàng, Ngô Minh là 5 nhà thơ Việt Nam cùng học một lớp tại Trường Cấp 3 ( nay là PTTH) Lệ Thủy, Quảng Bình năm 1965-1968, họ cùng nhau dính nghiệp thơ đến bây giờ. Thơ Hải Kỳ nồng nàn mà chắt lọc. Đặc biệt, lục bát Hải Kỳ rất cuốn hút . Nhà thơ mất ngày 23/7/2011 vì bệnh ung thư

( Ngô Minh giới thiệu)

THƠ HẢI KỲ
.

Tôi và em với Thiên An
.

Thông xanh huyền hoặc thông xanh

Như em huyền hoặc với anh giữa rừng

Gió chừng như cũng trẻ trung

Cứ mang phấn mịn mà tung với trời

Đi cùng anh nhé, em ơi

Mà nghe thông hát suốt đồi Thiên An

Thông xanh như cũng mơ màng

Câu thơ em rắc phấn vàng gió bay

Chao ôi cây nối liền cây

Người sao chẳng biết cầm tay với người

Giữa rừng em với mình tôi

Lặng im giấu một khoảng trời Thiên An.

Huế,1981
.

Triệu năm…
.

Tôi là một kẻ ngây ngô

Đừng cười tôi với những trò vô duyên

Tôi đau một mảnh lòng riêng

Không ai hiểu được nỗi niềm tôi đâu

Cuộc đời tàn lụi qua mau

Tuổi xanh mấy chốc bạc đầu đó thôi

Mà tình thương ở đâu rồi?

Cả tình yêu nữa, những lời của hoa?

Tôi tìm lâu lắm chẳng ra

Lang thang một kẻ không nhà mồ côi

Ôi tình thương của MẸ ơi

Và tình yêu của những người yêu tôi

Tôi đi cuối đất cùng trời

Lòng riêng đã chết những lời thương yêu

Triệu năm sau, những sớm chiều

Cô đơn vẫn xót trăm điều trong tôi…

Ôi tình thương của MẸ ơi

Và tình yêu của những người tôi yêu

7 – 1976
.

DỌC ĐƯỜNG NGUYỄN TRÃI
.

Dọc đường Nguyễn Trãi tôi đi

Nghe hai bên cứ rầm rì đất đai

Bỗng nhiên rất rộng rất dài

Con đường đi của Ức Trai giữa đời

Sáu trăm năm đã qua rồi

Lòng người xưa vẫn rạng ngời sao Khuê

Đi từ thuở nước tái tê

Lưỡi dao quân giặc bên kia cắm vào

Đi từ thuở dựng cờ đào

Núi Lam dấy nghĩa thác trào quân reo

Bao phen thế nước hiểm nghèo

Góp tay dày dạn chống chèo bao phen

Gươm mài mòn ánh trăng nghiêng

“Việc nhân nghĩa cốt dân yên” làm đầu

Trái tim – ngòi bút nhiệm mầu

Nỗi niềm nhân thế ngàn sau vẫn nồng

Thấy càng cao núi dài sông

Dọc đường Nguyễn Trãi tấm lòng tôi qua

Đường như lưỡi kiếm ông cha

Viết lên đất lại như là bút thơ

Huế, 7 – 1979
.

Ngôi nhà yên ả
.

Chìm vào trong cây xanh

Một ngôi nhà yên ả

Như tình yêu kì lạ

Mang những tiếng không lời

Hồ như tấm gương soi

Mặt tâm tình muôn thuở

Thương rồi da diết nhớ

Sao đầy mà lặng yên?

Sao anh còn yêu em

Tình yêu nồng mặn thế

Sao muôn trùng sóng bể

Vỗ mãi bờ không nguôi?

Hãy hỏi bể, hỏi trời

Hỏi cánh đồng, ngọn gió

Hỏi màu xanh cây cỏ

Hỏi màu hồng đất đai

Để nghe câu trả lời

Giữa thiên nhiên rực rỡ

Tình yêu vừa đến ở

Trong NGÔI NHÀ TRÁI TIM

15 – 3 – 1980
.

Mẹ tôi

Kính viếng Mẹ
.

Mẹ tôi ngày ấy rất hiền

Thường ra đứng ngóng trước thềm đợi tôi

Tôi còn bé đã rong chơi

Nhiều khi đến tắt mặt trời còn đi

Mẹ tôi hiền chẳng nói chi

Ôm tôi lo lắng thường khi người buồn

Sợ đời tôi chẳng gì hơn

Lại thêm mưa nắng bất thường mai sau

Cha tôi đi biệt từ lâu

Tôi còn bé, mẹ khấn cầu đất đai

Cho sau núi rộng sông dài

Có tôi đáng sống nên trai giữa đời

Đến khi tôi biết vâng lời

Chiến tranh đã khép mắt người buồn đau

Ở hiền sao chẳng sống lâu

Ngoài ba mươi tóc trên đầu đang xanh

Mười lăm năm sống một mình

Mẹ như chiếc bóng lặng im đi về

Lúc buồn mẹ hát tôi nghe

Tôi đâu hiểu những ngẩn ngơ ru hời

“Gió đưa cây cải về trời

Rau răm ở lại chịu lời đắng cay”

Cuộc đời trăm mối tơ vây

Tuổi xuân mẹ đã lấp đầy mùa đông

Nhiều khi tôi thấy rỗng không

Cầm tay với những mơ mòng vẩn vơ

Có em viết tặng bài thơ

Lại như thấy mẹ đứng chờ xa xôi…

Bây giờ tôi đã là tôi

Mẹ thành nấm đất cuối đồi sim mua

1980
.

Bài thơ cỏ biếc
.

Cỏ là ngọn cỏ biếc xanh

Mùa xuân với đất thơm lành nhựa cây

Lặng im trong lớp vỏ dày

Bao nhiêu sắc biếc đang đầy cho nhau

Cỏ xanh xanh suốt mai sau

Tình yêu cứ muốn mang màu cỏ non

Chỉ là lá cỏ cỏn con

Bão mưa đâu dễ xói mòn đất đai

Cỏ như chiếc áo bền dai

Phủ lên xanh rộng, xanh dài, xanh êm

Mỏng manh những lá cỏ mềm

Xuyên thời gian sợi cỏ bền thiết tha

Tháng năm cỏ ấy không nhòa

Cỏ xanh như cỏ chẳng pha sắc màu

Bao đời thế có gì đâu

Mà vương như thuở ban đầu mới yêu

Cỏ xanh nói hộ rất nhiều

Cái non tơ ấy bao điều chung riêng

Thấy như là rất bình yên

Bởi màu cỏ biếc quá quen mắt nhìn

Li ti cỏ chỉ cỏ kim

Mà thêu nên dáng nên hình núi sông

Bao phen máu nhuộm đỏ đồng

Đất vùi xác giặc những vòng cỏ gai

Cha ông bất khuất bao đời

Cỏ xanh chẳng hết trong lời ngàn xưa

Đạn bom cày nát bãi bờ

Sau mưa gặp đến bất ngờ cỏ lên

Cỏ xanh xương máu không tên

Bao người ngã xuống cho liền nước non

Chỉ là lá cỏ cỏn con

Mà xanh thấu tận ngọn nguồn xưa sau.

1980
.

Với biển
.

Biển, cái nôi tình yêu, cái nôi sự sống

Chao đến muôn đời nhịp ru của sóng

Nghe âm vang đầy trước ngực cuộc đời

Chỉ cảm nhận thôi không thể nói bằng lời

Xao động lắm trước âm ba biển rộng

Tôi mở lòng với giữa mênh mông

Thấy nhỏ hẹp và tầm thường quá đỗi

Thấy hổ thẹn với những điều đã nói

Những mơ mòng bọt sóng của lòng tôi

Hùng vĩ quá biển ơi!

Và rất lạ

Hiểu sao hết tâm tình biển cả

Bao ưu tư trên lớp sóng bạc đầu

Chẳng già đâu

Hồng hào trẻ trung mỗi sáng

Nồng nàn trưa gió reo

Tôi ngồi yên trước biển

Ngầm ngập những điều biển nói

Bề rộng sôi trào, chiều sâu lặng yên

Tôi muốn làm con thuyền

Xôn xao với biển

No nê chất biển thấm đầy

Mặn nồng và mê say

Như một ngày em đến

Biển tràn trề yêu mến

Sóng tròn hai cánh tay

Nhớ đầy lên ngọn triều

Ăm ắp nỗi niềm trăng sao vẫy gọi

Tình của biển với mặt trời chói lọi

Đã nồng nàn từ buổi mới khai sinh

Bao nguồn sông biển nhận hết vào mình

Những lưu lượng băn khoăn, những ô nhiễm đục dòng

Tan lắng hết và trong xanh trở lại

Nhận và cho, muôn đời như thế mãi

Biển hiền hòa và rất đỗi bao dung

Yêu thiết tha, căm giận cũng lạ lùng

Xé mình ra

Xả thành muôn tay sóng

Rung nhòa chân trời xa

Cồn cào gì trong đêm biển động

Trong cơn giông nuốt hết lửa của trời

Vốc ngụm nước thấy nồng mặn quá

Như tình thật không hề giả trá

Vị muối kia đâu chỉ có gần bờ

Lòng biển xanh nồng mặn đến xa khơi

Xin thấm vào tình ấy trong tôi

Tôi đi cùng dân chài trên ngực biển nhấp nhô

Lao xao sóng phập phồng nhịp thở

Nước khơi xanh màu xanh rất nhớ

Ẩn đằng sau thăm thẳm chiều sâu

Những sức lực tiềm tàng vạn thuở

Giọt tình yêu sự sống ban đầu

Biển gửi trong tay cuộn trần kéo lưới

Trong tiếng thét giữa vời thay tiếng nói

Trong trái tim nhịp khỏe của dân chài

Dưới làn da sém lửa mặt trời

Trên chót đảo tiền tiêu lãnh hải

Như người lính nghìn năm không mỏi

Vạn nghìn năm ngực đá sóng còn in

Con người tìm tận cuối thiên nhiên

Đến với biển tình yêu không phải dễ

Ngọn núi cao như dũng sĩ đất liền

Đứng sừng sững soãi chân thềm lục địa

Bao đời nay với biển ngẩng nhìn trời

Tôi hướng vào vệt sẫm làng tôi

Làng chài lưới gối đầu lên ngọn sóng

Giữa trùng khơi càng mặn tình người

Đất mặn gió và ngoài kia mặn nước

Thấy thấm thía nỗi niềm da diết

Với biển bờ nâng đảo nhỏ hồn tôi.

1980
.

Dạ khúc nô-en
.

Đêm này, đêm Chúa giáng sinh

Tình yêu tôi cũng tượng hình đêm nay

Chúa Trời giang rộng cánh tay

Trên cây Thánh giá lưu đày khổ đau

Tình yêu tôi cũng nhiệm màu

Đóng đinh tôi ngàn thuở đầu trang thơ

Thiên thần cánh trắng như mơ

Trong tôi bay liệng bây giờ là em…

Để trên máng cỏ diệu huyền

Sinh tôi với những ưu phiền trần gian.
.

Diệp liễu vàng
.

Một chiều bạn rủ tôi sang

Bỗng nhiên hoa diệp liễu vàng thơ ngây

Mùa đông mà lá xanh cây

Cánh hoa muốn gửi gió bay theo người

Lối mòn chỉ bạn và tôi

Lặng im kẻo chạm vào lời của hoa

Sắc vàng như thể chưa xa

Hương cây như thể vương qua bên này

Tôi đi ngỡ vóc đầy tay

Vốc đầy tay làn hương bay dọc đường

Thế là như đã vấn vương

Cái không thường giữa ngày thường bạn ơi

Bạn đừng trách cứ gì tôi

Lá xanh, xanh đến không nguôi kia mà

Hoa vàng, vàng tự nắng ra

Hương thơm, thơm đến như là ngẩn ngơ

Cùng tôi đi, bạn khéo đùa

Thơ hoa diệp liễu viết chưa tặng người.
.

Trường Đồng Khánh, thu 1982
.

Nếu mà tôi chẳng gặp em

Tặng H.P.N.T
.

Bên hồ chiều ấy Thủy Tiên

Tôi và cây với lặng yên ngút ngàn

Chóp thông xanh thắp nến vàng

Lấp lay ngọn lửa tôi sang trước rèm

Nếu mà tôi chẳng gặp em

Làm sao tôi biết chiều êm mặt hồ

Không gian lên núi, tôi chờ

Thời gian xuống nhẹ như tờ thư rơi

Ven hồ cây lẫn vào tôi

Tôi vào cỏ, cỏ vào trời xanh cao

Chìm trong thoáng đãng thông reo

Mới hay tôi vướng bao điều quẩn quanh

Thì đi nhặt lấy cho mình

Quả thông rơi cũng biết tìm đến nhau

Nào đâu chọn đất mỡ màu

Cứ gieo hạt xuống trên đầu đá khô

Và xanh chẳng chút nghi ngờ

Xanh không nói tự bấy giờ đến nay

Ven hồ tôi lẫn vào cây

Cây vào gió, gió ngập đầy thiên nhiên

Nếu mà tôi chẳng gặp em

Nếu mà tôi chẳng có thêm một chiều…

Thiên An, 4-1983
.

Hai giây *
.

Cứ hai giây, một trẻ nhỏ qua đời

Cả thế giới mỗi ngày đêm bốn vạn

Trái đất này hào quang chói sáng

Con người bay đến cả trăng sao

Cứ hai giây một trẻ nhỏ còn đâu

Chỉ một phút hơn ba mươi cháu mất

Vì ốm đau, khổ nghèo, đói rách

Vì Sự-thờ-ơ-người-lớn đi qua

Cứ hai giây một trẻ nhỏ lìa xa

Người lớn sống tiện-nghi-thừa, trẻ con chết yểu

Hành tinh này lắm phát minh kỳ diệu

Người chế ra người máy làm thơ

Ôi cái hành tinh chật chội thủ đô to

Dày phấn sáp, mỏng áo quần đúng mốt

Bom đạn như non, của tiền như nước

Mỗi trẻ nhỏ chết nghèo trong nháy mắt hai giây.

5-6-1983

--------------

“*” Thống kê LHQ: Mỗi phút có 32 trẻ em chết vì bệnh tật, đói nghèo ở các

nước chậm phát triển.
.

Bất ngờ câu Lý

Tặng Lý
.

Chiều cùng bạn qua đèo

Bất ngờ câu lý đến

Như là ai đã hẹn

Như là ai đang mong

Bên ni vượn trèo non

Chim về kêu bên nớ

Chao ôi niềm mong nhớ

Giữa vô cùng thiên nhiên

Ngỡ như là gặp em

Tự bao giờ biển hát

Hải Vân đèo cao vút

Câu lý chừng cao thêm

Mây ùn lên nỗi niềm

Vương từ câu lý ấy

Tình người xưa lửa cháy

Trắng bạt ngàn lau bay

Ai người đã qua đây

Gánh mưa đầy gánh nắng

Dốc đèo cao vai nặng

Câu hát ngừng, lại lên

Để rồi trở về em

Nghìn năm sau vẫn thế

Núi đèo và điệu lý

Cũng chỉ vì nhau thôi!

1983
.

Đối thoại lục bát
.

Vần lục bát thế nào anh

Câu thơ sao nữa những thanh trắc bằng?

Con đường gió bụi xe lăn

Tiếng em lúc bổng lúc trầm bên tôi

Ví như câu lục em cười

Xuống câu bát đã thành lời của thơ

Câu này vần của ngày xưa

Câu này điệu của bây giờ lạ không!

Trắc bằng lục bát xanh trong

Gõ lên thành nhịp chờ mong vạn đời

Lúc vang xa biển cao trời

Lúc ngân, lắng tận lòng người thẳm sâu

Cái vần lục bát về nhau

Gieo cho khéo lúc ban đầu hỡi em.

12.1984
.

Người phu mộ
.

Bỗng nhớ lại như đã từ lâu lắm

Tôi nằm yên trong ruột đất quê hương

Người phu mộ với bàn tay lạnh cóng

Đỡ cho tôi xuống nghĩa địa bên đường

Một nấm đất giống bao nghìn nấm khác

Không tuổi tên như một kẻ lạc loài

Hay như những bà con thân thiết

Nhìn đất thôi cũng đã nhận ra người

Bao dời đổi biến thiên lịch sử

Bao nắng mưa bạc trắng tháng cùng năm

Tôi nhận biết ở dưới tầng đất tối

Bởi hồn tôi linh cảm với trần gian

Và cuộc sống đời riêng tôi cũng thế

Niềm vui, nỗi đau như mưa nắng theo mùa

Hứng từng giọt niềm vui không dễ

Dưới nắng hè khô khát ban trưa

Người phu mộ già nua hiện thân trường cửu

Tóc bạc phơ đổ bóng huyệt ban chiều

Tay run rẩy đào sâu ruột đất

Chôn lặng thầm bất hạnh tình yêu

Như ánh sáng chôn vào bóng tối

Những vì sao vỡ chết tự trời cao

Trái tim giấu những điều không thể nói

Vào đất đen người phu mộ mới đào

Và nghĩa địa bên đường tôi là người mới đến

Xưa sống nhiệt cuồng sướng khổ với buồn vui

Người phu mộ sẽ là em thương mến

Đắp cho tôi nhưng xin chớ ngậm ngùi

7-1986
.

Tôi ra cửa biển
.

Tặng Lý

Em đi góc biển chân trời

Tôi về nhặt lại những lời bỏ quên

Mùa đông rụng lá ưu phiền

Sang xuân có bớt nỗi niềm nhớ mong

Biết là nhớ cũng bằng không

Tôi ra cửa biển ngồi trông cánh buồm

Tôi rơi vào cuối ngọn nồm

Em rơi vào cuối nỗi buồn của tôi

Nỗi buồn như tấm gương soi

Gặp em không gặp thì tôi gặp mình

Chẳng là như chỉ với kim

Chẳng là như bóng với hình ngày qua

Thì thôi xa thế đành xa

Em đi để đó cửa nhà vắng hoe

Mùa thu mặc áo gì kia

Còn tôi mặc sợi đầm đìa mưa ngâu


Thơ Hải Kỳ/ Ngô Minh đọc chọn gửi qua eMail/
nnb vi tính giới thiệu