Thơ Trần Đình Hoành và Thơ Lê Hà/ Nguyễn Anh Tuấn giới thiệu

"Con đường tình ta đi" dẫn về đâu?

(Đọc "Những hoàng hôn ta đã đi qua" của Trần Đình Hoành)

Con đường tình ta đi (*)
Quanh co
Qua những hàng cây rợp lá

Những cánh đồng xanh cỏ mạ

Những đàn bò sữa
Nhẩn nhơ
Nắng hong vàng

Những hành trình bình an
Thân ái
Chỉ hai đứa
Một chiếc xe

Một con đường
Và bầu trời mênh mang

Những hoàng hôn vàng tím
Hồn ta thấm ngập
Mênh mông sắc màu
Từ những hoàng hôn ta đã đi qua...

 (*)  "Con đường tình ta đi" là tên của một con đường ở Virginia.

Bài thơ tựa một khúc du ca trong trẻo, cất lên giữa chiều thu yên bình, giữa khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp của một miền quê Bắc Mỹ, xuyên qua một con đường quanh co rợp bóng cây mang tên "Con đường tình ta đi"- cái tên như một thứ "định mệnh" ngọt ngào đối với hai người...

Họ đi trong buổi hoàng hôn, ngẩng nhìn bầu trời mênh mang có những chiếc lá vàng loáng ánh chiều tà đang xoay tít, và rơi mãi vào trong hoài niệm... "Chỉ hai đứa/ Một chiếc xe..." Họ đi bằng gì, điều đó không quan trọng. Có thể là một chiếc xe du lịch đời mới. Có thể là một chiếc xe đạp. Có thể là một chuyến xe bò thổ mộ giống ở miền Trung Nam Bộ hồi nào. Cũng có thể dắt tay nhau đi bộ... Nếu không có "những cánh đồng xanh cỏ mạ" và "những đàn bò sữa nhẩn nhơ nắng hong vàng" làm hậu cảnh thì người đọc hoàn toàn có thể hình dung hai người đó giống đôi bạn Nàng Thơ và Nhà Thơ trong tranh của danh họa Pháp Henri Rousseau hồi đầu thế kỷ trước ( sáng tác năm1909 ). Con người và cảnh vật hài hòa, đồng cảm, quyến luyến, xa lạ với mọi thứ ồn ào dung tục, con người khao khát "Những hành trình bình an/ Thân ái" - như trong mộng tưởng cao vời của nhân loại từ  thuở xưa...

Nhưng hiện tại thì đôi lứa trong bài thơ lúc này cũng đang được hưởng " Những hành trình bình an/ Thân ái" đó mà chỉ con đường vắng xa ngái và "Những hoàng hôn vàng tím" làm xáo động tâm can. Chỉ có điều, tâm can xáo động ấy lại là "Mênh mông sắc màu" khi ký ức ùa ngập về "Từ những hoàng hôn ta đã đi qua..." Hai con người say đắm thiên nhiên và biết lắng nghe những gì sâu thẳm nhất của lòng mình lên tiếng. Họ như hiểu nhau qua từng ánh mắt, nụ cười, và không hề giống như những kẻ đang phải chạy trốn khỏi những khung cảnh gay gắt, máu lửa - bởi họ cùng mang theo trong mình vẻ đẹp của "những hoàng hôn ta đã đi qua", biết sống trọn vẹn với từng cung bậc cảm xúc trong lành nhất, đặc biệt là trước Thiên nhiên kỳ diệu, vĩnh cửu. Đột nhiên họ trở thành thi sĩ- dù chỉ là trong những khoảnh khắc, nhưng cũng đủ tạo ra bao hạt ngọc quý của tâm hồn góp phần làm bền chắc hơn, tỏa sáng hơn những giá trị Nhân bản của cuộc đời.

Đọc bài thơ này tôi bỗng nhớ tới đoạn kết một bài thơ buồn của nhà thơ Pháp G. Apollinaire, bài "Automne malade" (Mùa thu đau ốm) :

Les feuille/ Qu'on foule/ Un train/ Qui roule/ La vie/ S'écoule (Những chiếc lá (rơi) / Gót người đi / Một con tàu / Đang lăn bánh / Cuộc đời / Cứ thế trôi )

Có điều, nếu trong  "Automne malade", cảm xúc của nhà thơ buồn tê tái, khi mà "Gió và rừng cứ khóc mãi không thôi" ( Le vent et forêt qui pleurent), thì trong bài thơ "Những hoàng hôn ta đã đi qua"  lại thấy "Hồn ta thấm ngập" những "sắc màu" và mối đồng cảm với vẻ đẹp của chiều tà trong những kỷ niệm êm đềm, thi vị. Âu đó cũng là hai trạng thái tâm hồn khác nhau của con người trong một đời người...

__________________________________________________

HÀ ĐÔNG TRONG NỖI NIỀM CỦA MỘT NHÀ THƠ

Đúng hôm cột ranh giới giữa Hà Nội - Hà Đông được dỡ bỏ, tôi có dịp đi qua và dừng lại, chụp một kiểu ảnh tư liệu; chợt nhớ đến bài thơ Hà Đông của Phạm Đình Ân. Về nhà, tôi lục tìm đọc lại nó trong tập Những hoàng hôn ngẫu nhiên ( NXB Phụ nữ, 2001) và bâng khuâng suốt một buổi chiều…

Bài thơ được làm vào năm 1985, khi đất nước ta đang chuẩn bị bước sang thời kỳ đổi mới. Ai cũng biết, từ năm 1985 trở về trước, đời sống của nhân dân ta còn cơ cực lắm! Thơ tình của Phạm Đình Ân thường kín đáo lồng ghép các vấn đề xã hội, hoặc cao hơn thế- nảy sinh từ chính vấn đề xã hội, và bài thơ Hà Đông có thể nói là một điển hình …Chẳng ai có thể cãi rằng: đây không phải là thơ tình!  Mà thơ tình bao giờ chẳng có chút buồn, hơn nữa ở đây lại là sự chia ly, xa cách. Có điều, nhà thơ đã diễn tả nỗi thất tình của mình thông qua một địa chỉ là Hà Đông, có những địa danh cụ thể: Vạn Phúc, Đường số 6, sông Đà, v.v, và gửi gắm một cái gì đó sâu xa hơn nỗi buồn của tình yêu…Những câu thơ như lời tâm sự thường tình, không gọt rũa, không cố tình làm thơ mà cứ thế dẫn người đọc vào cõi rung cảm chân thật, sâu lắng của nhà thơ:

Hà Đông vốn thuộc về Hà Nội

nay thì không mà vẫn cứ Hà Đông

Xưa Hà Đông thuộc Hà Nội. Nay thì không. Em có thể thuộc về anh, nay thì không, và mãi mãi không bao giờ anh có em nữa…Hà Nội cách Hà Đông chỉ hơn chục cây số, cách nơi ở của “tôi” có thể chỉ vài chục phút xe đạp. Nhưng “dăm cây số thoắt bước sang tỉnh khác” mất rồi! Em đã rất gần mà nay hoá xa xôi- cái xa xôi không còn chỉ là địa lý, không gian nữa…ở đây, tác giả mượn cái này để nói cái khác, “vẽ mây nảy trăng”  một cách khá ngọt ngào, tinh tế. Và nhà thơ đã giải thích ngay cái ý tưởng “ vẫn cứ Hà Đông” một cách ý nhị:

Em ở lại thị xã này mãi mãi

Những buổi chiều em đã có tôi mong

Cái lý do bâng quơ nhưng “giăng lưới nhện” này chỉ có thể giải thích bằng logich tình cảm, và chỉ thi sĩ mới có!

Sau đấy, nhà thơ diễn tả thêm sự gắn bó của mình với mảnh đất của tình yêu bằng ba khổ thơ- cũng bằng cách nói giống lời nói thường, tưng tửng:

Dăm cây số thoắt bước sang tỉnh khác

đường mới làm, nắng gió thảnh thơi hơn

Tôi trót có những chiều vàng hư ảo

vui, trôi qua mắt của em buồn.

Phố lớn nhất nằm trên đường số Sáu

lên Xuân Mai, Hoà Bình, Mai Châu

Qua Hà Đông, xin đừng nhìn hờ hững

điện sông Đà hé sáng giữa gian lao.

Làng Vạn Phúc ở  bên bờ sông Nhuệ

Sử sách từng ghi biết mấy mươi lần

Xưa lắm lụa mà đến nay lại hiếm

Những làng La tôi đã quá yêu thân.

Lúc đầu chúng ta hơi ngạc nhiên, vì sao thơ Phạm Đình Ân lại có vẻ dễ dãi thế, anh dùng những từ ngữ, cách diễn đạt dường ít thơ- nếu không muốn nói là khá mòn sáo. Nhưng, ngẫm ra mới hiểu, anh đang cố ghìm cảm xúc của mình- đó chính là chỗ thể hiện bản lĩnh của một nhà thơ giàu kinh nghiệm, đã làm theo lời khuyên của Viên Mai: ‘ý thâm, từ thiển” ( ý sâu mà lời dung dị) .

 Tôi trót có những chiều vàng hư ảo

 vui, trôi qua đôi mắt của em buồn.

Hai câu thơ trên tựa như sự lạc lõng của một chàng thi sĩ đa đoan đa cảm giữa một không gian xô bồ ngổn ngang; và anh chợt ngậm ngùi nhận ra tình yêu đơn phương của mình, niềm vui hò hẹn của mình chỉ là “ những chiều vàng hư ảo”. Chúng ta có cảm tưởng tác giả đã từng đọc thầm nhiều lần hai câu thơ trên để thấm thía một nỗi buồn khôn tả! Điều đáng nói là: sự phát hiện đó được nói ra bằng cách riêng của Phạm Đình Ân, khó lẫn được với ai ( trót có; vui, trôi qua đôi mắt của em buồn). Ta liên tưởng đến cái mỉm cuời buồn bã ẩn giấu sự hóm hỉnh của anh trong một bài thơ tình khác: “Tôi cất đi những cái giật mình…” ( Những cái giật mình ). Và chính hai câu thơ trên, vốn được dụng công chọn lựa chữ nghĩa lại giống như một sự “xuất thần” - đã làm “xương sống” cho không những ba đoạn thơ, mà còn cho cả bài thơ; nó khiến những điều giản dị mà nhà thơ quan sát và kêu gọi trở nên rung động thấm thía: Xin đừng nhìn hờ hững, hé sáng giữa gian lao, sử sách từng ghi, đã quá yêu thân…Những điều tưởng chừng là sự “liệt kê” ấy, thực ra là niềm tiếc nuối không che giấu nổi của nhà thơ về vẻ đẹp và sản vật của quê hương Đất Nước- chúng được “bảo hiểm” bằng mối tình vô vọng nhưng đáng trân trọng, và chúng đã kín đáo nuôi cảm xúc cho độc giả, để đến đoạn cuối, cảm xúc của nhà thơ ùa mạnh vào lòng người đọc một nỗi xót xa, nghẹn ngào, thương nhớ, nuối tiếc thăm thẳm:

Hà Đông có thuộc về Hà Nội

Hay là không thì vẫn cứ Hà Đông

Phố thưa vắng, mà tìm người đâu dễ

Nghìn buổi chiều tôi đến, phải về không.

Đến đây, nỗi buồn thất tình của riêng nhà thơ đã vô tình được nâng lên trong nỗi nhớ của nhiều người về một vùng đất, một địa danh nổi tiếng…Nhà thơ mới chỉ phác hoạ ra mấy nét đơn sơ về một vùng “địa linh nhân kiệt”, nhưng đủ gợi lên trong lòng người đọc biết bao cảm xúc về xứ Đoài- một vùng châu thổ sông Hồng cổ truyền, nơi tích tụ tinh hoa của ngàn đời dân tộc …Tình yêu không đạt được mục đích, song những gì mà nhà thơ đã có trên mảnh đất này giống như một sự “đối trọng” với nỗi buồn- sự thất tình, và vô tình điều đó đã vẽ ra cái tâm hồn vững chãi, cái nhân cách đáng trọng của một thi sĩ- công dân. “ Nghìn buổi chiều tôi đến phải về không”, nhưng Hà Đông “thì vẫn cứ Hà Đông”. Nỗi buồn dù lớn đến đâu cũng chẳng khiến lương tri nhà thơ bị sứt mẻ mảy may. Cuộc đời vốn là thế, cái gì riêng là của riêng ta, còn cuộc sống vẫn là cuộc sống, không thể “ giận cá chém thớt”- hơn thế nữa, cái riêng ấy đã hoà tan trong một niềm tự hào, trong nhận thức về lẽ đời rộng lớn. Tới khổ thơ cuối, đằng sau nỗi buồn và sự tiếc nuối khiến người đọc cũng phải ngẩn ngơ xa xót cùng, nhà thơ đã “cài” được một niềm tin, một lời nhắn nhủ kín đáo: “ tôi” và “chúng ta” có thể “về không” trong mối tình vô vọng, nhưng không thể “về không” trong sự đánh mất bản sắc của Hà Đông- xứ Đoài!  Chính ở đây, trực cảm thi sĩ đã giúp Phạm Đình Ân vượt trước thời gian hàng mấy chục năm, để từ nỗi niềm riêng, anh vô tình nói lên được một chân lý đủ sức khái quát bao tri thức văn hoá, địa lý, lịch sử, cùng tâm tư của những trí thức chân chính: dù Hà Đông hôm nay đã không còn là Hà Đông nữa, nhưng những gì Hà Đông ( và Hà Tây) đã để lại cho văn hoá, cho lịch sử thì không thể bị đánh mất đi theo cột mốc...

Hà Nội, tháng 7-2008

_______________________________________________

Những phím dương cầm tím tái

*

Bốn chín ngày

Mẹ xa bốn chín ngày rồi

chỉ còn những vật dùng quen ở mãi

còn những phím dương cầm tím tái

tay con giờ gặp lại

xạc xào rung...

ngày ba lần con mời mẹ xơi cơm

di ảnh mẹ đôi mắt

trời thăm thẳm

cây xõa bóng hiên nhà như chịu tang ngõ vắng

nhớ bước ngày nào đưa mẹ tập dưỡng sinh

có ai vẽ như ngày xưa trẻ lại

hoa rụng về cành trời thấp lại hồng lên

sao trời chỉ cho con có mẹ một lần

cho con gom những câu thơ mới

bốn chín ngày mẹ đi về mãi mãi

để con ở lại với ngày mai

gió thổi và hoa trôi

xin gió, xin hoa cho con câu thơ gặp mẹ mỉm cười.

LÊ HÀ

(Tạp chí Tháp Bút-Trung tâm văn hóa TP Hà Nội- CLB văn học- số 17/12/2011)

Tác giả bài thơ- chị Lê Hà là con gái thứ ba của cố nhạc sĩ Lê Lôi. Mấy năm nay, một mình chị ở với mẹ là bà quả phụ Nguyễn Thị Sâm, chăm sóc mẹ cho đến giờ phút cuối... Ngày 1 Tết ÂL, tôi đến thắp hương cho bà. Chị Hà nhờ tôi đưa về tặng mẹ tôi tập Tháp Bút mới có in thơ chị. Mẹ tôi là em út của bác Lê Lôi; từ ngày bác trai mất, sự gắn bó giữa bác gái và mẹ tôi- cô em chồng dường càng khăng khít đậm đà hơn...Tôi thường ít để ý tới những cuốn sách của các CLB Thơ, nhưng thấy mẹ tôi đọc tập Tháp Bút này chăm chú, rồi lại để dưới gối như sẽ đọc lại, đọc kỹ, nên tôi tò mò giở ra tìm đọc thơ chị. Tôi đọc để cho biết, để nếu gặp chị thì có cớ làm chị đẹp lòng: "Em đã đọc thơ chị rồi. Dễ thương lắm chị ạ..."

Nhưng chỉ lướt vài dòng đầu, mấy câu thơ này đã "xóc" ngay vào tâm trí tôi:

còn những phím dương cầm tím tái

tay con giờ gặp lại

xạc xào rung...

Mẹ tôi vốn là một cô giáo dạy nhạc, trong nhà tôi thuở trước (thời "Chào sáu mốt đỉnh cao muôn trượng") luôn có cây đàn piano cũ, và tuổi thơ tôi chìm trong tiếng đàn dương cầm của người mẹ - cũng là cô giáo nhạc của tôi ở tiểu học. Phải chăng đó là lý do trực tiếp, đầu tiên để hình ảnh "những phím dương cầm tím tái" khiến tôi xúc động một cách lạ lùng?

Hàng ngày, chị vẫn đánh đàn cho mẹ nghe, để bà đỡ cơn đau và nhớ về hình bóng người chồng nhạc sĩ quá cố. Sống đơn sơ đạm bạc, chủ yếu bằng tiền lương hưu của một cô giáo dạy văn sử cấp hai, nhưng căn buồng khu tập thể nhỏ bé của hai mẹ con chị luôn tràn ngập kỷ niệm, tiếng đàn và tiếng cười - nhất là khi có các cháu nội & ngoại đến thăm bà... Chị không đi theo con đường của cha, của em trai (nhạc sĩ Lê Dũng), nhưng chị thừa hưởng được từ cha mình năng khiếu âm nhạc. Ngoài thời giờ dạy học, soạn chấm bài, nội trợ, chị mê mải làm thơ và...tập đàn. Cây đàn piano cũ là tài sản đáng giá nhất ở nhà chị. Song những phím đàn màu trắng ngà dường đã tím tái đi trong nỗi đau suốt những ngày tang tóc, và tiếng đàn không thể thánh thót âm vang, chỉ xạc xào tựa tiếng khóc nhớ thương phải kìm lại... Phải là một cô giáo có tâm hồn nghệ sĩ và yêu quý cây đàn dương cầm đến mức nào mới có nổi những câu thơ giàu trực cảm như thế!

Tiếp đó, cả bài thơ giản dị như lời nói thường ngày, nhưng ngẫm ra sẽ thấy đó là những lời tâm sự buốt đau, chưa hết nỗi bàng hoàng của một người con quen sống với mẹ giờ chỉ còn lại một mình trong ngôi nhà nhỏ..."Ngày ba lần con mời mẹ xơi cơm"- cái việc làm vừa là thủ tục, vừa là lòng thành kính thiêng liêng của một người con chí hiếu được kể lại như một lời tâm sự thầm thì với mẹ khiến người đọc phải ứa lệ.

Dường như tất cả mọi sinh hoạt thường ngày, mọi cảnh vật thiên nhiên nơi xóm nhỏ đều gắn với hình bóng mẹ, đều gợi nhớ về mẹ. Đôi mắt mẹ trong di ảnh hóa thành/ hòa vào bầu trời xanh thẳm, và cây trước hiên nhà như cũng xõa bóng râm chịu tang; việc đưa mẹ đi tập dưỡng sinh từng bước một cứ hiển hiện như mẹ chưa hề đi xa...! Và tất cả đều là những nốt đàn dịu ngọt! Như vậy, sau cảm tưởng phím đàn tím tái và tiếng đàn xạc xào, khi sống với những kỷ niệm chăm sóc mẹ, ta thấy những câu thơ tái tê của chị như bắt đầu "hồi sinh" vào cõi đời thường; nỗi đau xé lòng ngày đưa mẹ về nơi chín suối đã lắng xuống, tuy vẫn nghẹn ngào bởi cô quạnh nhớ nhung, oán trách số phận (sao trời chỉ cho con có mẹ một lần) để dần nhường cho cái nhận thức tất yếu về lẽ  Sinh -Tử của kiếp người:

có ai vẽ như ngày xưa trẻ lại

hoa rụng về cành trời thấp lại hồng lên

sao trời chỉ cho con có mẹ một lần

cho con gom những câu thơ mới

bốn chín ngày mẹ đi về mãi mãi

để con ở lại với ngày mai

Và tới hai câu cuối, những "nốt đàn" của chị dường đã hoàn toàn trở lại thanh âm ngân nga ấm áp quen thuộc vốn có:

gió thổi và hoa trôi

xin gió, xin hoa cho con câu thơ gặp mẹ mỉm cười.

Gió thổi giữa trời và hoa bán rong được chở đi trên đường phố như đang trôi- cái điều vẫn diễn ra thường tình đó chợt được tác giả nhận ra: chúng thực đáng yêu biết bao, có ý nghĩa biết bao trong cuộc sống này- khi một người thân yêu vô hạn đã khuất xa mãi mãi... Và lời cầu xin của chị với thiên nhiên, cũng đồng thời là lòng mong mỏi mẹ được yên bình mỉm cười ở Cõi vĩnh hằng vào ngày giỗ đoạn tang đã trở thành một trong những câu thơ hay nhất trong đời nhà giáo làm thơ của chị: "xin gió, xin hoa cho con câu thơ gặp mẹ mỉm cười."

Vẫn là lối thơ hồn hậu đầy nữ tính, vẫn là những "gam đàn, nốt đàn" của ngôn ngữ thi ca, song cách viết của chị lúc này khác hẳn so với nhiều bài thơ có vần điệu chỉn chu mượt mà đã từng in trong tập thơ riêng "Cánh võng xanh". (Tôi đã tìm đọc ngay tập thơ này, với lời chị đề tặng mẹ tôi). Ở "Bốn chín ngày" là sự diễn tả theo dòng suy tưởng - quan sát (tôi tạm đưa ra khái niệm này) - quan sát chính lòng mình, quan sát sự vật xung quanh kể từ ngày mẹ ra đi cho tới giỗ 49 ngày theo phong tục cổ truyền. Và sự quan sát đó lồng trong/ hòa vào suy tưởng, nỗi nhớ thương hòa quyện với sự ngẫm ngợi. Khi đó chị chỉ làm cái việc ghi lại cảm nghĩ thảng thốt của mình mà không câu nệ vần điệu, câu chữ, chúng giống những "hợp âm rải" tùy hứng trên dương cầm - thực ra chị đã vô tình bước vào cái "lãnh địa" mà người ta vẫn gọi là thơ hiện đại/ hậu hiện đại gì đó, và đồng thời vô tình minh chứng cho cái lý lẽ vốn thường chối tai nhiều người làm thơ cố tình phá cách đến linh tinh xoèng cả lên: vỏ hình thức như thế nào đó chỉ là sự tất yếu của cái cần được bộc lộ ra bằng thơ ca...

Hà Nội, xuân 2012

Thơ Trần Đình Hoành và Lê Hà
Nguyễn Anh Tuấn đọc chọn
NNB vi tính giới thiệu

Thơ Vĩnh Nguyên

VĨNH NGUYÊN

Vĩnh Nguyên

TÔI LÀ DÒNG SÔNG CHƯA MỘT PHÚT NGHỈ NGƠI

Tôi là dòng sông chưa một phút nghỉ ngơi

Tôi chấp nhận bốn mùa nắng gió

Khi cuộn sóng nghiến dải bờ đất lở

Khi hiền lành phẳng lặng như gương

Đâu những gì trôi đi

Đâu tất cả đã dồn về cho sóng đập

Bao giọt mồ hôi còn đọng bãi sa bồi

Chỉ một chiếc lá thôi

(Chiếc lá từ tay người hái)

Cuộc đời mở thêm nhiều bến mới

(Có bến riêng cho những lứa đôi)

Họ ném xuống lòng tôi bao chùm lá đóa hoa tươi

Họ nói đến tình yêu-bất diệt!

Ngày mai họ lại đi xa

Và những gì tôi mang về bãi sa bồi còn có những bông hoa…

                                                                                         

VĨNH NGUYÊN

GIÁ KHÔNG CÓ LOẠT BOM NGÀY ẤY

Giá không có loạt bom ngày ấy

Thì đến nay có thể mẹ đương còn

Mẹ cuốc xới chăm nom vườn tược

Với đôi tay như lưỡi hái lưỡi liềm

Giá không có loạt bom ngày ấy

Ngôi nhà tranh cột táu chôn sâu

Mưa đâu dễ thác xô sập mái

Lũ mối ranh gặm nhắm cũng còn lâu

Giá không có loạt bom ngày ấy

Ngôi nhà mình ấm cúng biết bao

Tiếng trẻ khóc tiếng bà nựng cháu

Con dâu hiền chén nước miếng trầu trao

Giá không có loạt bom ngày ấy

Còn mẹ cho con được đỡ đần

Đời sống khó hàng ngày bao nỗi

Lo toan dồn từng sợi tóc hoa râm

Giá không có loạt bom ngày ấy…

VĨNH NGUYÊN

CHỮ KÝ CỦA CON-THƯA MẸ

Chữ ký của con –thưa mẹ-kéo một nét huyền

Là đòn gánh trên vai mẹ

Và tên con núp dưới đòn gánh ấy

Khi gánh nặng đòn gánh uốn hình lá lúa-vầng trăng câu liêm

Chúng con lớn lên dưới đòn gánh đôi vai mẹ

Năm chạy giặc mẹ lại sinh em

Mẹ gánh tản cư hai con ở hai đầu thúng

Một phía em con khóc oe oe chèn thêm chăn chiếu áo màn

Phía nầy con reo cười nắm tao gióng và khới trái bắp non…

Giặc đến rồi đi. Mẹ gánh chúng con về

Vườn nhà ta rộng. Mẹ chăm vun xới

Tuần ba lần mẹ đi chợ Xá, chợ Hàu , chọ Hới (*)

Hai đầu thúng chất đầy nhãn ổi, quýt cam

Lại buồng cau trầu vỏ, xấp lá chuối lá dong

Chuyến chợ khác rổ khoai, rổ sắn…

Gánh vít vổng không giảm đi trọng lượng

Nhưng đỡ mệt nhờ đòn gánh uốn dẻo đẩy nhịp bước chân

Bóng mẹ gánh băng băng như bóng thiên thần!

Chữ ký của con-thưa mẹ-kéo một nét huyền

Và tên con núp dưới đòn gánh đôi vai mẹ

Mẹ đi xa lâu rồi vẫn còn đó chợ Xá, chợ Hàu, chợ Hới

Giờ thêm chợ Cộn, chợ Hôm, chợ Mai

Vườn nhà ta vẫn như xưa rộng nhất làng

Vẫn trù phú chuối cam nhãn ổi…

Vườn lắm cỏ cho ngón tay em dài có phải?

Chữ ký của con-thưa mẹ-kéo một nét huyền

Chúng con lớn lên dưới đòn gánh đôi vai mẹ

Mẹ đi xa chúng con mồ côi

Nhưng mẹ ơi!

Vườn nhà ta bao cành nhãn cành xoài xoãi ngang như bao đòn gánh

Chúng con đội ơn mẹ giờ biết cậy nhờ ai?

Chợ Hới, chợ Hàu, chợ Hôm, chợ Mai với bao chợ cóc?

Chẳng bốc thuốc nối nghiệp thầy lớn lên con cầm bút

“Vườn cổ tích”của bà con kể cho các cháu nghe ngổn ngang cỏ dại um tùm

Em-người đàn bà gánh gồng thay mẹ ta xưa?

(*) Tên các chợ Võ Xá, Quán Hàu, Đồng Hới.

.

Vĩnh Nguyên

NHỚ CÂY ĐA LÀNG TÔI

Không biết gió từ đâu

Làm cây vườn lay động

Có một lá đa bỗng nhiên rơi xuống tay tôi

Điều ấy cũng dễ hiểu thôi

Tôi nắm lấy

Như một lá thư từ xa gửi tới

Tôi nhớ cây đa làng tôi

Cây đa đã ru tôi một thời

Bằng lời hát của chim

Bằng bản đàn của lá

Những trưa hè

Lũ nhỏ săm soi mấy quả đa mới rơi vào thảm cỏ

Cây đa cao quá

Tán xòa bên đông tán rộng bên tây

Có ai dấu nổi những vui buồn

Năm tháng- cây đa nhiều nỗi niềm lắm đấy

Bao phong ba cây đa vẫn vững chãi

Cho lũ trẻ trưa hè nhặt quả đa nâu

Cho những cụ già ngồi ngẫm vuốt chòm râu…

Gió man dại gào như mảnh thú

Chiều nay lũ ve quên đổ

Chiều không bình yên

Nhưng trong tôi có bản đàn của lá và lời hát của chim!

Vĩnh Nguyên

TẶNG HOÀNG DUNG

Chẳng gửi được anh bông tuyết trắng

Mat-xcơ-va em đến xuân đầu

Em đi trong tuyết dầm vai lạnh

Lòng nhớ anh nhớ tiết mưa ngâu!...

Bàn tay như lá- anh đưa hứng

Những giọt mưa mềm- những giọt thưa

Mở thêm cánh cửa đương khép hửng

Để trời buông nốt bức rèm mưa

Qua bức rèm mưa hồn như mộng

Em xa mà ngỡ ở gần bên

Anh nhìn lá hẹ qua đêm ướt

Rung rinh từng giọt sáng bên thềm…

Muốn ép không gian bằng gang tấc

Cho tuyết cùng ngâu dệt bức rèm

Và em thấp thoáng bên khung cửa

Đưa tay là được nắm tay em!

VĨNH NGUYÊN

TẶNG HẢI BẰNG (*)

Cái rễ cây thành con nai đen

Cái bạnh cây thành con hổ phục

Cái chảng cây thành con chim hót

Chiếc lá xanh thành con mắt nhìn…

Người đến đây xin đừng trả giá

Có ai mua được khoảng trời xanh?

Tôi muốn chim kia và chúng nó

Khi “sổ lồng”nhớ nhìn lại anh.

.
Đồng Hới 1976

(*) Cảm ơn Nhà thơ Hải Trung (con của cố thi sĩ Hải Bằng) đã công bố bài thơ nầy của tôi bị thất lạc 33 năm qua vào tuyển tập “Hải Bằng-Thơ-Tác phẩm và dư luận”Nxb Thuận Hóa ấn hành 2009.

 

VĨNH NGUYÊN

NÔNG TRƯỜNG MÙA TRĂNG ANH TRỞ LẠI

Anh ăn với em một trái dâu đồi

Trái chín mùa trăng anh trở lại

Ba mươi tuổi anh vụng về biết mấy

Quả lăn tròn ướt tím lòng tay

Muốn nói cùng em sau bấy nhiêu ngày

Cho ta được một chiều thong thả

Chiều miền rừng nắng mềm như lụa

Một dòng xanh sóng lá nối bờ mây

“ Trường Sơn đông nhớ Trường Sơn tây…”

Bởi bè bạn chưa về đông đủ

Hoa bông trang triền đồi cháy đỏ

Như nói bao điều về những ngày qua

Đáy mắt em là bể biếc non xa

Anh nghĩ về những mùa trăng bên thương bên nhớ

Trăng treo nhành khô trăng úa

Là mùa trăng bom lửa vùng rừng

Núi Đá Đen bom bạt ba phần

Ngôi miếu cổ tụt đi góc mái

Vết xe lăn cỏ khâu chưa kín lối

Dòng suối Sen thắm một đường hào

“ Kể chi anh những ngày ấy gian lao…”

Lời em nói- một làn gió tím

Ngô ngã quả phơi dâu đồi thì chín

Cho nắng chiều bịn rịn những lùm cây…

 

VĨNH NGUYÊN

ĐỜI TA RỒI THUA CẢ LOÀI CỎ DẠI

Đời ta rồi thua cả loài cỏ dại

Thua cả đám liu chiu dế trũi dế mèn

Là khi ta nằm dài đáy huyệt

Đám liu chiu cỏ dại mọc đè lên!

Không ai tránh được giờ kết thúc

Đức Mẹ hiện ra đâu đó năm nào?

Người sùng đạo tin là có thật

Còn người thường chỉ biết thương nhau

Anh và em trước sau gì cũng vậy

Khi rễ cây hút tủy ống xương khô

Bao đốt xương ta rỗng như ống trúc

Ai còn hát theo chi vào những nấm mồ?

Đời ta rồi thua cả loài cỏ dại

Ta cứ tin như thế vững lòng hơn

Để bàn tay với bàn tay lại nắm

Và làn môi tìm tới nụ môi hôn…

VĨNH NGUYÊN

VỘI VÃ NHA TRANG

Thành phố ấy với tôi đành vội vã

Còn đêm nay mai đã xa rồi

Bao con đường hướng ra phía biển

Như nhìn mình vào tấm gương soi

Không dấu diếm không thể nào dấu diếm

Dấu làm chi số phận an bài

Sự tráo trở sẽ gặp ngàn sóng đánh

Bao nỗi buồn biển gội tan ngay

Nhưng sao em giã từ quá sớm

Tôi và thành phố thức đêm nay

Trên bãi biển những vầng điện sáng

Tôi hát bản tình ca quá đỗi thơ ngây

Em quay gót rượu không buồn rót

Tôi vùi chai rượu xuống lòng đêm

Tạm biệt Nha Trang với câu thề trên cát ướt

Hẹn ngày gặp lại bới chai lên!

VĨNH NGUYÊN

NHÌN

Đỉnh núi chót vót sau lưng nhà

Sông êm đềm trôi trước mặt

Giữa núi và sông-Nơi tôi sinh ra

Đi đâu về tôi nhìn núi nhìn sông

Tủm tỉm đến nửa đời người

Một hôm say nhìn hình như đỉnh núi có lõm xuống

Kì thực đỉnh núi không còn nhọn như ngày xưa

Ở đó còn kéo xuống một con đường

Như đường rẽ ngôi trên đầu người

Trên đường rẽ ngôi tóc thường lõm xuống

Làng bên có người lĩa được cây lim roòng ra tận ngoài vỏ

-Cây lim trên chót núi quê ta đó!

Kì thực đỉnh núi lõm xuống đâu phải là ta đã lớn khôn

Cây lim bị đốn hạ lao xuống thành đường mòn

VĨNH NGUYÊN

SONNÉ VÔ ĐỀ

Anh yêu em có thể nào đong đếm

Như đấu gạo vơi đấu gạo đầy

Mối tình anh dấu chôn không hết

Để bây giờ đến nỗi thế nầy đây

Anh yêu em anh yêu tha thiết

Càng nhiệt cuồng càng bị cách ngăn

Muốn cập bến ván cầu chưa bắc tới

Con tàu anh vòi vọi trông sang

Ôi dòng sông chỉ còn một bến

Em thanh xuân xinh đẹp vô ngần

Dẫu man dại anh không chối bỏ

Và như thế anh đành nặng nợ

Con tàu anh đến phút ngập chìm

Nhưng cầu xin rằng anh không nỡ…

VĨNH NGUYÊN

ĐÃ ĐẾN LÚC

Đã đến lúc tôi đi buôn cỏ may

Với những người sống rỗng trong không gian rỗng

Họ ưa xoang cỏ may vào ống quần để nhổ và nhổ

Đã đến lúc tôi đi buôn vực thẳm

Để ngăn những con tàu tránh xa chốn hiểm

Tốt hơn là buôn luôn những con tàu

Tôi dũng mãnh tôi đầy ma lực

Tôi vừa thuyền trưởng vừa lái tàu

Có thể tính phương vị tọa độ dòng hải lưu gió dạt

Nhưng không thể tính định mệnh sóng thần

Gẫy gập cột buồm- nơi cả gia đình chống đỡ

Tôi cùng con tàu tơi tả dạt bờ sú vẹt

Bờ bãi nào hứng dạt các con tôi

Là thủy thủ giỏi tôi tin chúng vẫn sống

Và đương nhiên tôi đi buôn con tàu khỏe hơn

Tôi tính biết hướng sóng nơi xẩy ra thảm họa

Tôi tìm bằng được các con yêu!

Các con trở về trên con tàu bình yên

Tôi vừa con tàu vừa người mẹ

Chẳng lẽ bằng không, tôi trở buôn cỏ may vực thẳm hay buôn ông bầu diễn tuồng-chẳng lẽ?

VĨNH NGUYÊN

CÒN

Còn chiếc hài nàng tiên lẳng lơ núi Phủ

Còn nền nhà xưa cho thi nhân về nằm

Con ngựa bôn ba không phải ngựa chiến mà là ngựa thơ (*) ưa cỏ non những sườn đồi non

Còn kẹp những cuộc tình gái quê thị thành đâu đó?

Con ngựa đã về tàu cỏ vườn xưa và nằm luôn trên nền nhà xưa đầu gối núi Gôi chân rửa ao nhà trước khi ra đồng đạp sang núi Phủ

Và mùa xuân hoa chanh nở trên đầu thi nhân hương nồng nhưng nhức tóc gái quê thành thị thuở nao còn đến bây giờ những gái quê quê Ông chân quấn xà cạp trên đồng gieo cấy

Còn một làng Thiện Vịnh

Còn một thi sĩ tài hoa

Nguyễn Bính.

(*) Nguyễn Bính sinh ngày Mồng Ba tháng Giêng năm Mậu Ngọ (1918)

VĨNH NGUYÊN

SƠN ƠI!

Ngày anh mất, tôi từ Huế ra quê xây mộ Tổ

Chẳng đột ngột gì đâu anh yếu mệt đã lâu rồi

Anh chọn”Chốn địa đàng” khi Văn Cao giã biệt

“Xin ngủ dưới vòm cây” anh hát trước bao người!

Ca từ anh tuyệt vời ấy là điều quý nhất

Sóng hồn người hòa đập với đất đai

Anh đã hát giờ bao người hát tiếp

“Hạt bụi nào…” nơi quán cóc quê tôi…

Hỡi trời thẳm tôi dâng ly tiễn biệt!

Nhớ anh Sơn chiếc răng khểnh đang cười

Với ly rượu lung linh trên tay khi sáng tác

“Một cõi đi về…”tôi òa vỡ Sơn ơi!

                                            Vĩnh Tuy 2/4/2001

VĨNH NGUYÊN

ANH QUÁN, DẬY!

Anh Quán, dậy!

Anh dậy và đánh thức chị nữa vậy

Cô dâu làng Kiều Mai-Hà Nội về đất Ngoại Viên Hưng (*)

Vợ chồng Quyên (**) ở Viên-chăn đã sang

Anh em văn nghệ đông lắm

Rượu Hiếu, rượu Thủy Dương, rượu nếp Lào thơm

Trước lăng anh chị hồ nước xanh trong

Có thể trong hơn nước hồ Tây anh và núi Ba Vì từng ngắm…

Anh có nghề câu

Nhưng bây giờ anh không phải làm việc ấy

Anh “Tạ” (***) đất làng sinh ra anh thi sĩ

Làng Thanh Thủy Thượng cúng anh gà đồi, vịt Xiêm, cá rô Bàu Choàng…

Rượu đã rót đầy tràn các chén

Hàng thông reo reo hết cuộc đời thông

Nào nâng chén

Xin anh Quán-chị Trâm cạn trước!

Cuộc hội ngộ trùng phùng

Hàng thông reo reo hết cuộc đời thông!...

                                     Huế mồng Sáu tháng Mười Hai Canh Dần (9/1/2011)

(*) Một sự kiện trong làng văn chương:

11h ngày 6/12/Canh Dần (9/1/2011) hài cốt vợ chồng Nhà thơ Phùng Quán, Nhà giáo Vũ Thị Bội Trâm được đưa từ Hà Nội về an táng và cải táng ở nghĩa trang Ngoại Viên Hưng,phường Thủy Dương là nguyên quán của Nhà văn Phùng Quán

(**) Quyên, con gái Nhà thơ Phùng Quán

(***) “Tạ” một tác phẩm thơ của Phùng Quán.

VĨNH NGUYÊN

NGƯỜI ĐÀN BÀ LẶN CÁT SÔNG HƯƠNG

                                           

Người đàn bà lặn cát đáy sông Hương

Một phút nhắm mắt như mù

Là khi bà lặn xuống đôi tay cào đầy thúng cát đội đầu chòi lên chờ nước rút khô đổ cát vào thuyền

Lại một phút lấy hơi mở mắt nhìn đất trời phố thị nhà ai giàn giáo lên tầng?

Rồi nhắm mắt lặn xuống mải miết lấy cát cho đến khi đầy thuyền chở đi bán

                                               II

Bữa ăn giờ nghỉ thất thường bà nấu vội hoặc đồng quà tấm bánh qua loa tùy thuộc thuyền cát bốc nhanh hay chậm

Nhiều khi chưa bán được hàng thuyền buông neo cắm sào đậu bến

Đêm xuống

Người đàn bà ngủ trên cát cát lún làm người bà lõm xuống đống cát và cát dần vùi như là huyệt mộ cho riêng bà ở giữa lòng thuyền!

VĨNH NGUYÊN

ĐÁ DĨA BIỂN TUY AN

Chẳng biết đất xây hay sóng mài miết bờ đá nơi đây thành những chiếc dĩa đen xám

Những chiếc dĩa như những khuôn mặt người

Sóng khoét lỗ tai mắt mặt mũi sinh động những khuôn mặt yêu thương hờn giận hài hước hoặc lạnh như băng

Những khuôn mặt thật sống giữa đời tham quyền lừa phỉnh đục khoét rệu lòng dân

Đá dĩa biển Tuy An là những khuôn mặt giả to nhỏ thấp cao siết chặt bên nhau dựng lũy giữ đất.

VĨNH NGUYÊN

XEM

Nước gì rịn ra góc tối hay bình rượu vỡ?

Xem

Hòn bi ve đang tắm

Chúng chạm nhau từ bao giờ?

Bình vỡ

Bi ve không còn tròn

Cành cam bị măm hết lá

Chẳng thấy sâu đâu

Vệt nhểu còn ướt còn bám cuống lá như ở khóe miệng trẻ nít

Phanh lớp lá

Nó nằm im dưới đất như chết.

VĨNH NGUYÊN

CHỜ

Những người đàn bà bên bờ biển cát

Chờ

Những người đàn ông của họ

Từ khi tin bão đến lúc bão tan

Mắt không còn nước mắt

Chân ngắn lại

Áo xạc

Vai gầy

Biển lạnh

Và những vầng mây xốp

Họ vẫn chờ

Hy vọng mong manh

Vào những vầng mây xốp thành mây khác

Chờ

Một cơn bão lật

Úp biển

Như người dân chài úp chiếc thuyền thúng

Chờ!...

VĨNH NGUYÊN

MÙA HẠ

Mùa hạ

Mùa nắng như điên gió như cuồng sóng táp mọi sinh linh về cuối đường  cuối bức tường cuối phố.

Nơi bức tường chặn lại may mắn sống sót một người đàn ông và một người đàn bà

Sau cơn thác loạn họ nhận ra sự quạnh vắng

Họ nhìn nhau

Người đàn ông thèm khát bạo liệt áp mặt lên đôi môi người đàn bà bợt bạt

Người đàn bà sau cơn sóng táp lần thứ hai định thần vội xua đuổi người đàn ông đi chỗ khác

Muầ hạ

Mùa sống sót tình đói khát một phía sức mạnh xô bồ

Mùa hạ

Mùa lẻ loi họng đắng người đàn bà lặng nhìn kẻ mạnh vơ vét những gì có thể ăn được uống được mặc được rồi leo tường chạy trốn.

VĨNH NGUYÊN

HOA PHƯỢNG TRÊN ĐƯỜNG HÀN MẠC TỬ

Hàng phượng trồng sau chiến tranh

Đã thành cổ thụ

Gió biển gió sông Nhật Lệ

Hoa huyết rơi đầy từ hạ sang thu

Quả khô cong trên cành mùa trước

Gõ xuống đường rời rạc

Từng giọt huyết nhỏ lên quả-xương-sườn gầy guộc

Như máu tim người trút kiệt…

Người về Đồng Hới lắng tiếng chuông nhà thờ

Quả phượng khô trên đường-những chiếc xương sườn lăn không khốc!

VĨNH NGUYÊN

QUA DUY XUYÊN NHỚ BÙI MINH QUỐC VÀ BÀI THƠ HẠNH PHÚC

“Thôi em nằm lại

Với đất lành Duy Xuyên” (*)

Hai người lính cùng chiến hào vệ quốc

Người mất kẻ còn là lẽ đương nhiên

Anh đi tìm chị khi tiếng súng vừa ngưng

Tìm như đánh vật nhiều lần

Đồng đội bổ ra khắp ngả

Căn ke tọa độ căn hầm

Cỏ lặng thin

Cát nóng rang mắt muối…

Sao chị không chòi lên một đốt lóng tay lóng chân

Cho anh gom nhặt trong vòng tay ôm

Để nấm cỏ ven đường

Bia đá ghi:

Nhà văn liệt sĩ Dương Thị Xuân Quý

Đơn giản thế và vẫn chưa có thế?

Tôi không hiểu sao anh chị đặt tên con là Ly

Để đến giờ nầy ba người ba phương chưa thể đoàn tụ

Sao chị không chòi lên một đốt lóng tay lóng chân

Cho anh bớt long đong

Và anh khóc bởi bất lực (**)

Nhưng hạnh phúc-anh đã nói giờ không thể nào nói khác?

Qua Duy Xuyên

Chiều mai nơi Cao Nguyên

Tôi sẽ cùng Bùi thi sĩ nâng ly rượu ngang chòm râu chổi cứng

Xa khuất Duy Xuyên-đất Quảng Nam chưa mưa đã thấm

Cơn áp thấp nhiệt đới bổ sung gió quất dọc sống lưng

Một khoảng trời mờ nhòa ô kính.

Duy Xuyên 31/3-Sài Gòn 1/4/2005

(*) “Bài thơ về hạnh phúc” của Dương Hương Ly (Bùi Minh Quốc) từ miền Nam gửi ra in tạp chí Tác phẩm mới 1969.

(**) Báo Tuổi trẻ ngày 5/8/2006 đưa tin: Sau bốn lần tìm kiếm cật lực, ngày 3/5/2006 đã tìm thấy hài cốt Nhà văn liệt sĩ Dương Thị Xuân Quý (hy sinh 8/3/1969) nằm trong vườn nhà ông Võ Bắc, làng Thí Thại, Duy Thành, Duy Xuyên , Quảng Nam.

.

VĨNH NGUYÊN

CHẠY TRỐN HOÀNG HÔN

Chạy trốn hoàng hôn

Trốn một vùng trời đỏ ối máu bầm

Con thuyền kết nhiều buồm no gió băng qua biển đen thăm thẳm sóng thác bỏ lại phía sau một vùng máu bầm tóc tang

Đến nửa đời người em mới tặng tôi bức ảnh “Chạy trốn hoàng hôn” (*)

Có nghĩa trốn đi tuổi già sầm sập tới

Ý nghĩa đó cho ta thêm sức mạnh như uống toa thuốc trường sinh

Tôi yêu em như tuổi còn đôi tám.

Nhưng bức ảnh có thể là một sự đánh lừa

Bởi trái đất xoay còn hoàng hôn-bình minh thì chỉ một

(Như sao hôm-sao mai chỉ một)

Nhưng dù sao thì tôi cũng cảm ơn em đã tặng bức ảnh nầy

Bức ảnh con thuyền kết nhiều buồm no gió như con tuấn mã với sức mạnh vô song bỏ xa dần vùng trời máu bầm ảm đạm

Và tôi yêu em như tuổi còn đôi tám.

(*) Ivan Konstantinovuj Aivazosky (1811-1900) với tác phẩm ảnh nổi tiếng “Hoàng hôn-thuyền buồm cô đơn” (1953).

VĨNH NGUYÊN

ĐƯỜNG DÀI

Đường dài ta nhớ người thân

Tiếng ai văng vẳng như gần như xa

Tìm đường hỏi ở ngã ba

Mà thơ phía trước cả ba con đường     

2006

Vĩnh Nguyên

HUẾ SANG XUÂN LÒNG TÔI SANG HẠ

Huế sang xuân mà lòng tôi sang hạ

Ngực biển sôi day đảo cây buồm

Người ngầu muối mẻ tôm ngầu lửa

Nơi ta ngồi sóng thúc từng cơn…

Chuyến tàu trưa lửa nung ngùn ngụt

Nắng quá nên mưa lẽ thường tình

Toa tàu như lò than khói bốc

Một hồi còi ray rứt từng cơn!

Huế sang xuân lòng tôi sang hạ

Mang nỗi đau của những người câm

Con tàu trôi bồng bềnh đôi ngả

Đâu phải mưa gió từ trời và tấm tức cơn giông?

Vĩnh Nguyên

NÂNG CHÉN BÊN NHAU

Mình sát đất mình thấp hơn ngọn cỏ

Đôi khi vấp ngã có sao đâu

Bạn chạy vạy leo theo danh vọng

Bây giờ mới ngã thấm đòn đau

Nhưng Trời ạ! Ngày xưa tìm bạn khó

Khi họp hành khi công cán xa lâu

Nay bạn đã trở về góc vườn nhỏ

Cho chiều chiều ta nâng chén bên nhau!

Vĩnh Nguyên

BÌNH-HOA

Nếp đất- nếp nhà

Nếp đất- nếp hoa

Nếp đất

Cái bình

Gốm sứ hay tre trúc

Cũng từ đất mà ra

Hoa- nếp đất

Mở hương

Đứng vào bình

Yểu điệu

Nàng tiên

Cất lời hát:

Đất tốt bình tốt

Đất xấu bình xấu

Đất tốt hoa đẹp

Đất xấu hoa gầy

Bình đẹp nhờ hoa

Hoa đẹp nhờ bình!...

Nếp đất- bình đẹp

Nếp đất- hoa cười!...

Vĩnh Nguyên

VƯỜN

Chị muốn trốn vào góc khuất

Nhưng chính nơi ấy ánh dương đương thắp

Những ngọn nến-những búp lá non

Tôi đọc “Vườn” (*) của chị

Giờ đi trong vường nhà tôi vườn nhà em

Bên lối nhỏ dẫn đến nơi góc khuất

Có kê tảng đá làm bàn khúc gỗ làm ghế

Cánh bông trang còn tươi bên bông úa héo

Con mèo tam thể rung râu trên bàn

Con chó nhỏ bới lá mục tìm dế

Có thể có cả “Người đàn bà ngồi đan” (**)

Chùng kéo cuộn len đo thời gian trên đôi que đan thành tấm áo

Có thể

Có thể vườn-vũ trụ thâm nghiêm

Có phải chị muốn trốn nơi góc khuất để tìm kiếm một điều gì khác ngoài vườn?

Như tôi viết tặng Vườn có nghĩa là tặng tác giả của nó và còn ẩn chứa một người khác

Quả tôi tham lam.

(*),(**) “Vườn” , “ Người đàn bà ngồi đan” là hai tập thơ của Ý Nhi

Vĩnh Nguyên

VÒNG

Vòng

Trái banh

Trái đất

Trái trời

Mấy ai đi hết vòng trái trời?

Không đi hết vòng trái trời

Ta ôm trái banh

So dây lưng quần

Bụng thắt khi đói

Lo học hành

Mong thoát lũy tre làng

Thoát khỏi lũy tre làng

Đỗ đạt

Có chức

Bụng phưỡn

Phưỡn đến hụt dây lưng quần

Vẫn tham

Vẫn không muốn dừng

Giao tiếp

Vòng eo

Gái nít

Quên

Lũy tre làng

Bụng thắt

Hồi nào?

Vòng

Rồi vòng

Vòng huyệt chữ nhật

Đến

Vòng trái banh trái đất trái trời

Vòng

Vòng

Vòng…

                     

Vĩnh Nguyên

TRẢ

Tôi yêu ông

Yêu ông khi tôi đang còn chồng

Chồng chết

Ông bỏ tôi theo em nạ dòng khác

Tôi điên

Phút tỉnh đánh ghen không đánh nổi

Ý nghĩ giết ông thì có

Nhưng tôi vẫn yêu như cuồng…

Tôi ngây dại ma tà

Ông trở quẻ ăn chay ngồi thiền

Nhịp tim-nhịp mõ chậm cầu an

Nhịp hối thúc niệm chú xua ma tà

Thì con ma từ ông

Trút sang tôi mùi chay xạo thế gian

Ruột nối khúc dòng ma ào ạt trút

Dòng ma trong tôi đông đặc

Cõi trần nặng gánh!

Nhịp hối thúc hòng xua ma tà?

Càng hối thúc dòng ma trong tôi càng mau chảy về ông hoàn trả

Quả báo!

Vĩnh Nguyên

LẼ

Lẽ

Là lẽ ra

Tôi đừng cưới em

Để khỏi có một gia đình đúng nghĩa gia đình

Chưa đến nát như tương nhưng quả lộn xộn

Tôi nói điều nầy, em nghĩ sang điều khác

Tệ hại so đo…không còn chút cảm thông

Con đến tuổi trưởng thành mà móng nhà nghiêng

Bấu víu vào đâu khi bố mẹ sắp bỏ nhau-hai kẻ tội đồ

Biết đâu con đã nhiễm tội đồ bước ra từ ngõ cụt?

Lẽ

Là lẽ ra…

Vĩnh Nguyên

BI

Bi tròn bi dẹt

Đều là phận bi

Bi dẹt bi mẻ

Dưới bánh ru-lô

Khuất lấp

Bi tròn lắm lúc lăn đi bắn ra

Rệ đường

Mù lòa

Bụi bám!

Phận người

Một chấm con thuyền biển khơi đứt gẫy

Một vầng trăng khi khuyết khi đầy

Tờ giấy trắng hoặc xanh hoặc đỏ

Gió thỏa thích lật giở

Tờ giấy mở cuộc đời vốn có

Có thể cao sang có thể thấp hèn

Sân khấu mở hai mãng đời tối sáng

Ai vo tròn đời mình làm bi bụi bám?!

Vĩnh Nguyên

BÔNG HOA SEN ĐANG GIẬN DỮ CÙNG TÔI

Bông hoa sen đang giận dữ cùng tôi

-Ai lảm nhảm ồn ào cái gì thế?

Lúc đầu tôi căng hai lá tai cố nghe cho rõ

Hóa ra những lời kia quá cũ mèm rồi

“Văn hóa” oang oang rạn nứt thêm hoàng thành

“Đạo đức” oang oang cuốn bão xoáy rạp đầm sen…

Rát quá nóng quá tôi cụp cả hai lá tai cho đỡ rát

Tôi không còn nghe thêm được nữa

Vội muốn hỏi ngược một lời:

Người hô hào văn hóa biết đâu thiếu văn hóa thì sao?

Người hô hào đạo đức biết đâu thiếu đạo đức thì sao nào?

Tốt hơn trước khi nói, tự núm tóc giật giật năm bảy cái: mình đã đúng chưa, tốt chưa?

Ai bảo Hoa Sen yếu mềm

Công dung ngôn hạnh tuyệt vời!

Tôi-người đàn ông không còn trẻ nữa

Quỳ xuống bùn, đầu gục Đóa Sen tươi!            21/4/2012

Vĩnh Nguyên

THUYỀN TRĂNG

                               

Bất chợt tỉnh

Người đẫm nước

Nàng bên tôi

Cùng ướt rượt

Bất chợt mơ

Bun hốt nậm

Nàng buộc chỉ cổ tay tôi

Và quàng lên cổ tôi vòng ngọc trắng!

Bất chợt tỉnh

Viên-chăn sáng ấy

Thăm chùa cổ Sisaket

Con thuyền may mắn tưới nước!

Bất chợt mơ

Con thuyền ngược dòng Mê-Kông

Bay lên vầng trăng xanh

Nàng cùng tôi đẫm nước

Trong lòng thuyền

Hương Chăm-pa phả lên

Những vòng ngọc sáng lên

Bay theo vầng trăng!

Tỉnh rồi mơ

Con thuyền ngọc

Tưới ngọc

Lên vầng trăng!

                                  Viên-chăn 14/4/2011

Vĩnh Nguyên

NHỮNG TRÁI TIM CẮM XUỐNG

Những người lính

                             Nước mắt

                                            Mưa chan

Mỗi người

                 Một

                        Cây hương

Từng bậc cấp

                      Bước lên

                                     Nghĩa trang Thành Cổ

Mưa nặng hạt

                      Người che ô

                                         Người đầu trần

                                                                 Ướt rượt

Tay khum che

                       Lửa sáng

                                      Đầu hương

Hồi chuông ngân

                           Rung

                                    Nhạc buốt lòng

Đoàn Nhà văn Mỹ- Việt

                                       Hàng ngang

Kevin Bowen-Hữu Thỉnh

Bruce Weigl- Nguyễn Duy

Sam- Nguyễn Quang Thiều

Marchant- Lê Minh Khuê

Carolyn- Nguyễn Đức Mậu

Nguyễn Bá Chung- Ngân Vịnh

Heineman- Phạm Hồ Thu

Lady Borton- Bằng Việt…

Không đếm hết

                         Những người lính

Từng đến

                Nơi nầy

81 ngày đêm

                     Năm 1972

Quần nhau

                  Một thước vuông

                                              Bốn người

                                                               Ngã xuống!

Từng cây hương

                          Cắm xuống

                                             Đài hương

Những trái tim

                        Lỗi lầm

                                     Cắm xuống!

Hồi chuông ngân

                            Rung

                                    Nhạc buốt lòng

Những người lính

                             Nước mắt

                                             Mưa chan

Từng cây hương

                          Cắm xuống

                                            Đài hương

Những trái tim

                        Cắm xuống!

                                                    Thành Cổ Quảng Trị 10/3/2012

Vĩnh Nguyên

VÔ ĐỀ

Cảm ơn em

Cảm ơn em ngàn lần

Cho anh thêm trang đời khác

Đời anh đơn giản vô cùng

Đơn giản đến khô khan nghèo nàn trống rỗng

Không khóc được anh cười cho đỡ vắng

Anh hát với giọt mưa rỉ rắc trước hàng hiên

Không chốn ngục tù anh vẫn như ở trong tù ngục

Không kẻ địch tình anh đâm chém với lòng anh…

Tên gọi bình thường thơ khát cháy yêu thương

Không rắc rối như tên nhà thơ Bôrít Pastécnắc

Tên như thế nên đời thơ cay nghiệt:

Mục đích sáng tạo là xả thân

Không phải trò rùm beng không phải mưu thành đạt

Thật nhục nhã khi anh chẳng ra gì

Mà tên tuổi anh lại lừng lẫy khắp…(*)

Anh khổ đau anh tứa máu con tim

Nhưng anh không phải mưu thành đạt

Và tên tuổi anh đâu nhiều người biết

Bản thảo viết hôm nay mai có thể xé rồi

Anh ngu ngơ chưa biết khóc hay cười

Trong cuộc sống vòng vo lạnh lùng chán ngắt

Cảm ơn em

Cảm ơn em ngàn lần

Cho anh thêm trang đời khác

Em- rắc rối buồn phiền

Em- dịu hiền đắng chát

Em- thông minh ngu ngốc

Và bao điều nữa vẫn là em

Ta như con thuyền gió ngược triều dâng

Người cầm lái mang con tim tứa máu

Đời chẳng vòng vo lạnh lùng chán ngắt

Chẳng nhỏ nhen rắc rối tỵ hiềm

Kéo buồm lên vững lái kéo buồm lên

Quyết vượt sóng hay để thuyền vỡ nát?

Cảm ơn em

Cảm ơn em ngàn lần

Cho anh thêm trang đời khác

Con tim anh con tim rạn nứt

Hát bài ca- cây buồm của anh…

(*) Thơ Bôrít Pastécnắc

Vĩnh Nguyên

Tel: 0126 2566 822

Tác giả gửi qua eMail
NNB vi tính giới thiệu