Thơ Nguyễn Việt Chiến

NG. VIỆT CHIẾN

Chiều xuống rồi, về nhà đi con              

Mẹ đang cầu nguyện

mỏi mòn chuỗi hạt tháng năm

bóng mẹ in trên vách thời gian

như pho tượng tạc bằng nước mắt

Mẹ bảo: nước mắt ban ngày chảy xuôi

                               đánh thức những ngôi đền

còn ban đêm nước mắt chảy ngược vào trong

thấm đến một miền đức tin cứu rỗi

bởi thế

            trên gương mặt thời gian

            trên gương mặt người đời

nước mắt không bao giờ ngừng chảy

rồi mẹ bảo: có ngôi đền chỉ làm bằng nước mắt

rồi mẹ bảo: có ngôi đền chỉ xây bằng đức tin

rồi mẹ bảo: có ngôi đền làm bằng lời cầu nguyện

rồi mẹ bảo: chiều xuống rồi về nhà đi con

                                                                           5-2008

Mưa và chữ

1

Mưa
là một cái cây
trong lành và tươi tốt

đang đòi mọc rễ

trong cái đầu cũ kỹ của anh

Thức ăn của anh

bao năm chẳng có gì

ngoài mưa

và một nắm ngôn từ sống sít

mưa thì giời cho

còn chữ

               thì anh phải trồng

Những con chữ sinh nở

trong bóng đêm cần được chăm bón

nhưng đôi khi anh bỏ quên chúng

những con chữ cọc còi

không được dưỡng sinh

2

Anh là kẻ vô tâm vô dụng

                                        vô hại vô ưu

chẳng cần thiết cho ai

chẳng làm ai bất hạnh

nhưng lại khoác lên lưng mình

cái ách trâu cày khó nhọc

Mỗi ngày là một cuốn sách mở ra

thấy bóng anh

                         như con trâu lầm lũi đi trước

kéo - theo - chiếc - cày- bút - trên - cánh - đồng - ngôn - ngữ

từ sớm tinh mơ đến tối xẩm mặt người

Chữ

là một cái cây

                        trong lành và tươi tốt

đang đòi nở hoa

trong cái đầu mệt mỏi của anh

Người vẽ

              Tặng Thành Chương

Không gian của anh

một thế giới

đang thở

trong sự sống của mầu

những cuốn sách

                     bị dồn về một phía

những đứa trẻ trốn chạy

những đổ vỡ bị dồn về một phía

cùng với niềm tin

*

Chỉ còn lại những bức tường

trống rỗng và khản đặc

cái đẹp bị dồn về một phía

sự bất hạnh và cô đơn

bị dồn về một phía

và

trong tuyệt vọng con người

nét vẽ của anh

như một cây cầu

mong manh

nối hai bờ đời sống

*

Có một người đàn bà

đang cắm hoa

trong một người đàn bà khác

vừa rời bỏ bức vẽ này

trở lại trần gian

có một đứa trẻ

cất giấu

trong chiếc tủ bí mật của mình

một đứa trẻ khác

và anh

nét vẽ giản đơn

nâng đỡ cây cầu

                     Ngày 19 và 20-4-2004

Tổ quốc nhìn từ biển
.

Nếu Tổ quốc đang bão giông từ biển
Có một phần máu thịt ở Hoàng Sa
Ngàn năm trước con theo cha xuống biển
Mẹ lên rừng thương nhớ mãi Trường Sa

Đất Tổ quốc khi chập chờn bóng giặc
Các con nằm thao thức phía Trường Sơn
Biển Tổ quốc chưa một ngày yên ả
Biển cần lao như áo mẹ bạc sờn

Nếu Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển
Mẹ Âu Cơ hẳn không thể yên lòng
Sóng lớp lớp đè lên thềm lục địa
Trong hồn người có ngọn sóng nào không

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao quần đảo
Lạc Long cha nay chưa thấy trở về
Lời cha dặn phải giữ từng thước đất
Máu xương này con cháu vẫn nhớ ghi

Đêm trằn trọc nỗi mưa nguồn chớp bể
Thương Lý Sơn đảo khuất giữa mây mù
Thương Cồn Cỏ gối đầu lên sóng dữ
Thương Hòn Mê bão tố phía âm u

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao thương tích
Những đau thương trận mạc đã qua rồi
Bao dáng núi còn mang hình goá phụ
Vọng phu buồn vẫn dỗ trẻ, ru nôi

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao hiểm hoạ
Đã mười lần giặc đến tự biển Đông
Những ngọn sóng hoá Bạch Đằng cảm tử
Lũ Thoát Hoan bạc tóc khiếp trống đồng

Thương đất nước trên ba ngàn hòn đảo
Suốt ngàn năm bóng giặc vẫn chập chờn
Máu đã đổ ở Trường Sa ngày ấy
Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân

Nếu Tổ quốc neo mình đầu sóng cả
Những chàng trai ra đảo đã quên mình
Một sắc chỉ về Hoàng Sa thuở trước *
Còn truyền đời con cháu mãi đinh ninh

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát
Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời
Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất
Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi

  Trại viết Văn nghệ Quân đội Hạ Long 4-2009----------

* Mới đây người dân huyện đảo Lý Sơn đã tìm thấy một sắc chỉ của
vua triều Nguyễn năm 1835 cử dân binh ra canh giữ đảo Hoàng Sa
.

Để nhớ về em

Tôi yêu khóe miệng không tắt

những ban mai lầm lẫn sương mù

em chẳng vàng thu

em dìu dặt một bờ bến lạ

Tôi đi qua

               bóng một sân ga

chẳng con tàu nào chở tôi về phía thương yêu cũ

chẳng con tem nào đưa tôi về địa chỉ yêu dấu cũ

chẳng câu thơ nào cõng tôi về tuổi thơ cũ

chẳng ánh sáng nào giúp tôi thoát khỏi những ám ảnh cũ

chẳng con đường nào nâng tôi lên qua những dằn vặt cũ

chẳng máy giặt nào giặt hộ tôi những đau khổ cũ

chẳng máy điều hòa nào có thể cứu nổi một sa mạc cũ

đang phổng phao lớn dần những đói khát trong tôi

Bởi thế

tôi chỉ dám cất giấu trong câu thơ chật hẹp của mình:

một ít gió còm cõi từ mùa hạ cũ

một ít nắng đăm chiêu từ mùa đông cũ

một ít mây chiều bơ vơ trên mái phố cũ

một chút bụi tư tưởng rơi ra từ cuốn sách cũ

một hơi ấm thì thào trong bài hát cũ

một mùi vị hoang dại ngọt ngào trong da thịt cũ

Để nhớ về em.

                                              

Thời gian của trăng

  Lần tay. Mở áo đêm ra
Trăng. Nhu nhú sáng. Như là trăng non
Đặt môi lên. Đỉnh trăng tròn
Để hư vô. Biết ta còn. Chiêm bao

    Trăng đầy đặn. Trăng hư hao

Tuổi trăng lồ lộ. Trong dào dạt. Đêm

    Mở rằm. Trăng đến rước. Em

Con thuyền vô định. Ngủ quên. Bên trời

    Ta. Là ngọn gió. Mải chơi

Hái trăng đêm. Rải. Khắp đồi núi. Xa

    Những sông. Không bóng thuyền qua

Mượn trăng. Ta đón em ra. Sông này

    Những rừng. Trụi lá. Không cây

Em. Gieo trăng xuống. Cho. Đầy ắp trăng

    Một mai. Trăng. Mọc thành măng

Để sông gặp núi. Để giăng gió còn

   Biển. Ngoài kia. Sóng đã mòn

Mà anh. Vẫn sóng. Đang còn hư vô

   Trăng ngoài kia. Đã san hô

Mà trăng anh. Vẫn. Còn mờ mịt trăng

   Cát ngoài kia. Đã vĩnh hằng

Mà anh. Vẫn cát. Đang. Dằng dặc xe

   Suốt đêm. Sóng. Biển. Nằm nghe

Chuyện. Trăng và cát. Kể đi. Dã tràng

                                                               2004-2006

Gửi bạn bè                

Mùa đã vắng những cánh chim lẻ bạn

Đất ấm dần sông chảy mộng mơ hơn

Cái còn lại sẽ trở thành dĩ vãng

Cái mất rồi không phải đã hư vô

Cái mới gặp – người hồn nhiên đón nhận

Cái rời xa – ta nuối tiếc dầy vò

Cảm ơn bạn, những người tôi yêu mến

Như anh em như máu thịt của mình

Trong thế kỷ đã quá nhiều đổ vỡ

Ta gắn hàn chút giá trị mong manh

Xin đừng hỏi vì sao ta gục ngã

Ta yêu thương như Mẹ - núi sông này

Khi ngay thẳng sống làm người thật khó

Ta dọn mình cho bữa tiệc đắng cay

Xin đừng hỏi vì sao ta phải sống

Ta bản năng không chay tịnh thánh thần

Ta bụi bặm ta hồn nhiên đến thở

Trên chiếc giường của mộng mỵ ăn năn

Khi số phận chọn ta làm ngọn bút

Phất lên đầu sóng dữ một bài ca

Ai biết được ta sẽ chìm tận đáy

Rồi vượt lên bao bất hạnh, trầm kha

Ngày lại ấm từng câu thơ con viết

Mùa vẫn dài trong mắt mẹ buồn thương

Khi mẹ nhắc chiều muộn rồi con biết

Bài thơ kia đã ở sát chân tường

Khi bạn hỏi bóng tôi trên mặt sách

Câu thơ nào viết dưới đáy thời gian

Trong tuyệt vọng chỉ còn thơ là bạn

Chỉ còn thơ cứu rỗi mọi suy tàn

Nghe bạn hỏi bóng hoa trên mặt sách

Mùi hương nào thấm đẫm một chia phôi

Mai hay cúc, hay thuỷ tiên tưởng tượng

Bóng hoa đen ám ảnh chúng ta rồi

Trên gương mặt thời gian năm tháng ấy

Có một phần gương mặt của chúng tôi

Trán kiêu hãnh mang vần thơ hy vọng

Dẫu trái tim đa cảm bị thương rồi

Dẫu trái tim nhiệt huyết đã nguội rồi

Dẫu trái tim bị bòn rút cuối đời

Dẫu trái tim nhân bản nát tan rồi

Hãy tin rằng vẫn còn có chúng tôi

Mây tơ tằm

      Sớm nay. Lác đác. Sen đồng

Một vài bông. Nở bên sông. Lập loè

      Con sông. Vừa ngủ. Vừa đi

Áo phù sa. Bạc mấy khi. Được lành

      Em về. Vá áo sông anh

Về. Mau kẻo sóng. Nhuộm. Thành sông mê

     Đường lên. Thạch Thất. Ba Vì

Lúa đồng sắp chín. Chim ri đang còn

     Em giờ. Vẫn chửa có con

Bánh dầy. Xôi đỗ. Vẫn còn người. Mong

    Lụa. Còn đau đáu. Hà Đông

Mây tơ tằm. Phủ miền sông. Đáy vàng

  Ngàn dâu. Xanh. Suốt thoi ngang

Đất. Như lụa dệt. Bóng. Làng quê xưa

   Đầu làng. Ngựa đá. Gặm mưa

Cuối làng. Chó đá. Sủa chờ trăng. Lên

   Xứ Đoài. Thăm thẳm. Mắt sen

Mây tơ tằm. Nở trên miền. Đá ong

   Chiều. Mưa lác đác. Sen đồng

Con sông. Chảy mãi. Mà không sóng. Về

   Mắt xưa. Sen. Bỏ bùa. Mê

Tằm tơ em. Lấy mái đê. Làm nhà

   Sông gần. Bến cũng chẳng. Xa

Quê sông. Vẫn. Chốn thật thà. Cỏ may

   Hẹn em. Ở. Hội Chùa Thầy

Tháng giêng. Lại gặp đò đầy. Chùa Hương

   Trái mơ tơ. Tưởng còn vương

Thẹn thò. Ngực áo đầm sương. Tơ tằm

   Nón Chuông. Buông. Mắt lá dăm

Em. Xuôi đò dọc. Anh. Lầm đò ngang

   Để. Cho bầu rượu. Dở dang

Một miền mây lụa. Hoang mang. Nỗi gì

   Con sông. Vừa ngủ. Vừa đi

Mây tằm tơ. Dẫn lối về. Trần gian

                                         2001-2005

Gặp Nguyễn Du trên sông đêm
.

Đêm ấy mưa thật to. Bốn bề tối đen. Vạn vật thiếp đi trong giấc ngủ sợ hãi. Tôi như bị cách biệt hẳn với thế giới bên ngoài. Tôi như bị chìm rất sâu trong một đêm mưa lớn. Không cha mẹ. Không vợ con. Không bạn bè. Bốn bề gió mưa tăm tối. Bốn bề thăm thẳm cô đơn. Ngoài trời. Họ nhà sấm một mình gieo rắc tai hoạ. Sét gầm gào, xé toạc cả một vùng đêm bằng những ngọn roi điện khét lẹt, nhức nhối. Thị giác tôi, thính giác tôi, thân thể tôi, tâm thức tôi, ký ức tôi… bị bỏng rát, nát tươm. Bởi những tia chớp quất xuống liên hồi như muốn dày xéo. Như muốn hành hạ.

   Không thể gì cản nổi cơn thịnh nộ cuồng điên của gió mưa trong đêm ấy. Gió như muốn bứt trụi những mái nhà yên lành bằng bàn tay đen tối của mình. Có cảm tưởng, chỉ những gì thấp bé hơn ngọn cỏ, chỉ những gì xác xơ nén chịu mới được tồn tại một cách phù du, vật vờ trong kiếp sống ấy. Mưa đêm xối xả đập xuống mặt sông. Một con sông lớn đang dâng lên trước mặt tôi. Dâng lên mãi. Nuớc lạnh. Mưa cũng thật lạnh. Chỉ còn lại trái tim trong ngực tôi thoi thóp ấm và phù sa. Phù sa như máu của một miền châu thổ trong tôi bị dẫm đạp, bị hành xác.

   Rồi mưa cũng ngớt dần. Rồi trăng lên trên sông vắng. Và trên bãi cát đêm chảy dài như một mộng mị. Một ám ảnh dưới trăng. Tôi mơ thấy mình bất ngờ được gặp cụ Nguyễn Du đi câu trên sông đêm. Hoá ra cụ ra sông câu từ lúc trời còn mưa to lắm. Nón áo đến giờ còn lướt thướt uớt ròng. Trên tay cụ là một chiếc cần trúc. Và cụ mang theo một bầu rượu, giắt ở thắt lưng. Đầu đội nón lá, chân đi đất, cụ Nguyễn câu gì trong đêm mưa ấy. Chỉ có giời mới biết. Và chỉ có thi ca được biết mà thôi.

   Được gặp một thiên tài viết mấy ngàn câu lục bát khiến quỷ thần cũng phải rung động, tôi bàng hoàng hỏi thăm cụ: “Thưa đại thi hào, trong đêm mưa lớn thế này, người ra sông đêm câu gì vậy? Cháu nghĩ đêm nay hình như cụ không phải ra sông câu cá chơi, có phải vậy không, thưa cụ?”. Nghe tôi hỏi, cụ Nguyễn Du đăm chiêu nhìn tôi chốc lát, như muốn phán truyền điều gì đó. Rồi cụ tươi tỉnh chỉ dòng sông trước mặt và nói: “Anh bạn thơ trẻ, anh nghĩ cũng gần đúng đấy. Trong đêm mưa lớn thế này, ta ra sông không phải để câu cá chơi đâu. Dòng sông lớn đang cuồn cuộn chảy trước mặt chúng ta kia đâu phải là dòng sông bình thường. Đó là dòng sông văn đấy. Nó đang thức dậy khát khao sau nhiều đêm thiếp ngủ trong lãng quên, anh bạn trẻ ạ ! Và đêm nay, ta ra câu chữ trên dòng sông văn ấy. Ta nói điều này cho anh biết. Chỉ có trong những đêm mưa lớn của đời người như anh đang từng phải trải qua, người thơ mới có thể ra sông văn câu được những bài thơ, tứ thơ, những câu chuyện văn chương hay nhất trong cuộc đời cầm bút của mình, nghe chưa…”

  Nói xong, cụ Nguyễn Du lấy bầu rượu tưới xuống dòng sông văn trước mặt, rồi vừa đi, vừa ngâm nga mấy đoạn Kiều. Bóng cụ khuất dần sau mưa đêm. Cũng trong đêm mưa ấy, khi trăng đã lên và mưa đã ngớt. Tôi còn nghe thấy trên sông văng vẳng tiếng hát của một người con gái trẻ ở làng bên ra sông giặt lụa. Tiếng hát trong văn vắt như một dải lụa mềm dưới trăng. Tôi choàng tỉnh dậy, sau giấc mơ kỳ lạ ấy và thức suốt một đêm mưa lớn để làm bài thơ Gặp Nguyễn Du trên sông đêm dưới đây. Mong ghi chép lại cuộc gặp gỡ thú vị, may mắn vừa diễn ra, để ghi nhớ những lời dạy bảo ân tình của cụ Nguyễn Du: 
                                                                                                          

Đêm. Mưa. Gặp Nguyễn. Trên sông

Đầu đội nón lá. Chân không mang giày

   Ông ra câu cá. Sông này

Một chiếc cần trúc. Phất đầy mưa đêm

 Ông. Dốc bầu rượu. Tưới lên

Dòng sông mặt sách. Còn thiêm thiếp nằm

   Các người ngủ. Suốt trăm năm

Nguồn thơ đã cạn. Nguồn văn đã mòn

Dậy. Đi thôi. Nước. Vẫn còn

Sông. Vẫn đang chảy. Từ nguồn cội xa

   Sông. Là bạn học của ta

Ta học sông. Cách phù sa đắp bồi

Sông văn. Chảy. Dọc cuộc đời

Nguyễn ngồi câu chữ. Dưới trời mưa. Đêm

   Có cô gái trẻ. Làng bên

Ra sông. Giặt lụa. Vào đêm Nguyễn về

Thế rồi. Đêm ấy. Bờ đê

Mưa. Thì đã tạnh. Trăng. Thề đã rơi

   Hình như họ. Đã thành đôi

Sông thơ. Chảy. Suốt một trời. Nguyễn Du

Truyện Kiều. Ông viết. Trong mơ

Ngoài sông. Tiếng đập lụa. Như vẫn còn

   Lụa như trăng. Giặt chẳng mòn

Nàng Kiều đêm ấy. Vẫn còn. Trên sông

Người lụa. Đã nhận ra. Ông

Đầu đội nón rách. Chân không mang giày

 Ông. Ra câu chữ. Sông này

Một chiếc cần. Bút phất đầy. Trăng đêm                          

                                                                         6-2008

Trăng nơi đáy sâu

Ta đã chìm rất sâu trong một đêm mưa lớn

không ai đến được với ta

nhưng ở nơi tận cùng của đáy sâu kia

ta vẫn nhận thấy hơi ấm của em

vị mằn mặn của ánh trăng

thứ ánh sáng không bị huỷ hoại

                        bởi bùn tối của những đáy sâu

và có lẽ ta đã được cứu thoát bởi chất muối ấy

*

riêng điều bí mật này

em không được biết

ánh trăng không được biết

bóng đêm không được biết

cả những đáy sâu cũng không được biết

khi ta lạc đường trong biển tối cô đơn

chỉ có trăng mới làm ta ấm được

người đàn bà trong suốt

đã đi vào trăng

*

khi nàng dốc cạn chiếc bình

                        hy vọng của trăng cho ta thở

thì ta lại ngủ

khi nàng vén chiếc cửa lụa khao khát của trăng

để đón ta vào

thì ta còn xạc xào thao thức ở đâu đâu

khi nàng tưới đẫm ta bằng những giọt trăng lành

để cho bụi bặm tăm tối trôi khỏi cuộc đời ta

thì ta lại trốn vào những câu thơ mộng mỵ

*

nhưng ở nơi tận cùng của đáy sâu kia

ta vẫn nhận thấy hơi ấm của em

vị mằn mặn của ánh trăng

thứ ánh sáng không bị huỷ hoại

                     bởi bùn tối của những đáy sâu                     

 9-2008

  Trăng Nguyễn Du

Lẳng lặng
                trần gian ở lại
mắt em xưa

tiếng nhạc sỏi trong mưa

chầm chậm con đường cũ

những hoa không nở

                người chẳng nhớ

những hoa nở rồi

                người cũng quên

*

Một bông trăng

nở giữa chiếc bình đêm

chầm chậm đến sáng

                                   nở thành ban mai

trước mùa trăng sinh nở

Nguyễn Du là người mộng du ân ái cùng trăng

nhưng chưa đến nửa đêm thì Truyện Kiều đã viết xong

và Nguyễn Du đạp mây trở về sông Tiền Đường

để lại một bông trăng

thức trong chiếc bình đêm

thức chầm chậm đến sáng thì nở

nở thành một nàng Kiều trắng trong

giữa vẩn đục cõi người

*

Khi Nguyễn Du về

bụi giang hồ

trần thế vẫn như xưa

ông lại gặp trăng đêm

nở một đoá sững sờ

nở chầm chậm đến sáng thì tắt

nở chầm chậm đến sáng rồi chết


thơ Nguyễn Việt Chiến
Nguyễn Khắc Phục chọn gửi
Nguyễn Thái Sơn vi tính