Góc Riêng Tư lyphuonglien.blogspot.com

Dẫu chẳng còn gì vẫn đứng chân hương...
Thơ NNB

.

1. THƯ BẠN ĐỌC
. 

Thân gửi anh chị Nguyễn Nguyên Bảy & Lý Phương Liên và Nhóm bạn Yêu Thơ Hay ! 
Tôi viết thư này bầy tỏ lòng tin tưởng và sự ủng hộ nhiệt liệt của tôi về ý tưởng tuyển chọn Thơ Hay của Nhóm với những tiêu chí giản dị, trong sáng vượt qua định kiến, quá khứ. Tôi là người hay tin vào trực giác hơn là luận lý. Đọc thấy tên tuổi anh chị và các anh chị khác trong Nhóm là tôi tin ngay, chứ không băn khoăn, hoài nghi như một số bạn viết chia sẻ với tôi. Các anh chị không biết đâu ! Tôi đã từng giới thiệu thơ của anh chị trên blog của tôi (nguyenhanh1949), tôi cũng từng "mượn" tư liệu từ lethieunhon.com để viết bài.
Về phần mình, tôi đã phác qua những việc phải làm. Tôi tự giới hạn vùng tuyển chọn của tôi chính là quê hương tôi - huyện Hải Hậu (Nam Định). Quê chúng tôi có nhiều người làm thơ hay, không kể những người đã vang danh như Vũ Quần Phương, Phạm Công Trứ, Đặng Nguyệt Anh...Do sở thích và yêu cầu của việc viết phê bình, tôi đã tích góp được một số bài thơ của nhiều tác giả. Tôi sẽ lần lượt gửi vè các anh chị. Trong số này đương nhiên có thơ của tôi.
Tôi nhớ Lỗ Tấn ( nhà văn Trung Quốc ) nói một câu đại ý : Trái đất vốn không có đường. Con người đi lại nhiều sẽ trở thành đường
Tôi nghĩ rằng các anh chị trong Nhóm Yêu Thơ Hay đang mở một con đường. Và nhiều người sẽ đi trên con đường này đến Cõi Thơ Chân Thiện.
Kính chúc các anh chị cùng những người thân nhiều sức khoẻ và thành công !
.

2. MỘT LẦN ĐÃ GẶP LÝ PHƯƠNG LIÊN

.

Tháng 8–1970, mình đang học ở trường Trung cấp Lâm nghiệp T.Ư (Quảng Ninh ), một hôm đọc báo Nhân Dân trang Văn hóa Chủ Nhật giới thiệu chùm thơ 5 bài của của một cô thợ trẻ, thay cha mất vì bệnh tật, mẹ mất vì bom Mỹ, nuôi dưỡng 4 đứa em…Thân phận, nghị lực sống và đặc biệt là thơ của cô gái có tên là Lý Phương Liên này đã khiến mình hết sức cảm phục. Mình đã chép vào sổ tay 2 bài Ca bình minh, Lời ru với anh và chỉ ít ngày sau mình đã thuộc lòng 2 bài thơ này cho đến tận bây giờ. Mình nhớ sau ngày 30-4-1975, mình làm quân quản rồi ở lại công tác tại thành phố HCM, khi trò chuyện với một số bạn thanh niên, sinh viên yêu văn chương, mình thường đọc cho họ nghe 2 bài thơ này , ai cũng thích chứ không riêng người miền Bắc. Miền Bắc thời điểm đó số nhà thơ nữ nổi trội theo ý mình chỉ có khoảng 10 người thôi. Năm đó Lâm Thị Mỹ Dạ , Đặng Nguyệt Anh... chưa xuất hiên, người đang nổi nhất là Xuân  Quỳnh. Sự xuất hiện của Lý Phương Liên, đúng như lời giới thiệu của báo Nhân Dân: Một bông hoa thơ vừa nở đã tỏa ngát hương thơm…( mấy chữ này mình nhớ lại na ná như thế). Ngưỡng mộ Lý Phương Liên đến mức mấy ngày sau mình đã viết gửi Lý Phương Liên một bức thư bằng thơ, cho đến nay mình còn nhớ có những câu tuy lời lẽ ngây ngô nhưng thật chân tình, đại loại : …bạn hiền mến thân !...lòng cảm phục vô ngần…Thậm chí mình còn hẹn khi nào có dịp sẽ đến thăm nhà Liên.

Cuối năm đó mình về qua Hà nội, từ nhà cô ruột mình ở phố Hàng Muối đến nhà Lý Phương Liên ở ngõ 16 phố Lý Thái Tổ chỉ chừng nửa cây số. Mình đến hỏi thăm, mới biết Liên đã đi lấy chồng, nhà chồng ở dốc Thọ Lão. Mình tiếp tục đi bộ xuống, không cần hỏi đường, vì hồi còn nhỏ mình đã học lớp 1, lớp 2 ở Hà Nội 2 năm, khu vực quận Hoàn Kiếm, quận Ba Đình mình khá thuộc. Đến nơi, Liên đi làm, mình nói với người nhà hẹn Liên 8 giờ tối mình sẽ đến thăm. Trước khi đi mình băn khoăn không biết nên ăn mặc như thế nào ? Hồi đó tuy mới ở độ tuổi 20 nhưng mình cực kỳ giản dị, không bao giờ mặc quần áo sáng màu ( mình học tập Bác Hồ và đang phấn đấu vào Đảng mà!). Đúng giờ hẹn, trong bộ quần áo bảo hộ lao động, đầu đội mũ công nhân mượn của chú, mình đã đến gặp Liên. Thật mừng và cũng thật run vì khi mình bước vào căn phòng nhỏ, người nhà gọi là Liên ra ngay, có lẽ là Liên đang chờ đón mình…Lý Phương Liên đây – một người con gái nhỏ nhắn, tóc ngắn uốn mềm, khóe mắt vừa tinh anh vừa thăm thẳm buồn. Trong khi nói chuyện “nàng “ để tay lên bàn – những ngón tay búp măng trắng nõn, móng để dài. Một vẻ đài các, sang trọng chứ chẳng có dấu hiệu gì lam lũ, vất vả của người thợ máy như mình mường tượng. Cuộc trò chuyện thực ra chỉ là hỏi và đáp, mình là người hỏi nhiều hơn. Mục đích của mình chỉ là được nhìn thấy Người thơ - người thợ như thế nào thôi, chứ có chuyện gì để nói nhiều đâu. Tính mình thế, hễ hâm mộ ai là tìm gặp cho bằng được. Năm 1986, sau khi đọc truyện ngắn Bước qua lời nguyền mình đã lặn lội về xã Hoàng Diệu, huyện Chương Mỹ, tỉnh Hà Tây thăm làng quê, gia đình Tạ Duy Anh…Bây giờ nghĩ lại rõ thật là hâm !

Về sau mình mới biết chồng Lý Phương Liên là nhà thơ Nguyễn Nguyên Bảy, mình thấy buồn khi biết tin Liên đã gặp rắc rối, thậm chí bị “nắn gân” khi đăng bài thơ Nghĩ về Thúy Kiều ( nay đã đổi thành Trò chuyện với Thúy Kiều ). Mình rất thích bài thơ này, vì nó đã phần nào bầy tỏ chính kiến của thế hệ mình vào thời điểm đó.
Mình đưa lên một số bài thơ, mình cho là tiêu biểu của Lý Phương Liên. Bạn nào đọc hãy đọc kỹ bài Trò chuyện với Thúy Kiều
.
Nguồn: nguyenhanh1949
.                          

3. THƯƠNG NHỚ SÔNG TƯƠNG

.

Có một con sông Tương thật, là nhánh của sông Trường Giang, chiều dài hơn 850 cây số chảy qua địa phận tỉnh Hồ Nam (Trung Quốc). Nhưng có một con sông Tương khác vô hình, khó xác định nơi chốn cụ thể, đã trở thành nguồn cảm hứng vô tận của thi nhân nhiều thời đại.Dòng sông để những người đang yêu giãi lòng mình, gửi niềm thương, nỗi nhớ… Không biết có bao nhiêu con sông Tương như thế trên cõi trần mờ mờ nhân ảnh ?

Trong văn chương, xa xưa nhất có lẽ là sông Tương này:

君 在 湘  江 頭         quân tại Tương giang đầu

妾 在 湘 江 尾          thiếp tại Tương giang vỹ

相 思 不 相  見        tương tư bất tương kiến

同 飮 湘  江 水        đồng ẩm Tương giang thủy

( Chàng ở đầu sông Tương

Thiếp ở cuối sông Tương

Nhớ nhau mà chẳng thấy

Cùng uống nước sông Tương )

Đây chính là con sông gợi thi tứ để Nguyễn Du viết nên câu Kiều nhuần nhị :

Sông Tương một dải nông sờ

Bên trông đầu nọ bên chờ cuối kia

Cách nay non thế kỷ, tuy là bối cảnh sông Đà nhưng những câu thơ này của Quang Dũng, mình nghĩ cũng gợi một sông Tương. Chỉ có điều nỗi nhớ nhung không trải theo chiều dọc mà lại vắt ngang bên này bên ấy:

Thương nhớ ơ hờ, thương nhớ ai ?

Sông xa từng lớp lớp mưa dài

Mắt kia em có sầu cô quạnh

Khi chớm heo về một sớm mai

Còn đây là con sông Tương không biết ở đâu ? Đó là ca khúc “ Ai về sông Tương” viết năm 1949, của Thông Đạt tức Văn Giá. Tài tử Ngọc Bảo đã hát, rồi Elvis Phương, Đàm Vĩnh Hưng, gã khờ Đức Long (Hà nội) lại hát. Người nào hát cũng hay cả. Nhưng mà ca từ bi lụy quá ! Xin trích bốn câu mở đầu và sáu câu kết:

Ai có về bên bến sông Tương

Nhắn người duyên dáng tôi thương

Bao ngày ôm mối tơ vương

Tháng với ngày mờ, nhuốm đau thương…

…

Ai có về bên bến sông Tương

Nhắn người duyên dáng tôi thương

Sao đành nỡ dứt tơ vương

Ôi duyên hờ từ nay bơ vơ

Dây tình tôi nắn cung tơ,

Rút lòng sầu trách người mơ.

Chỉ thấy than trách thôi, có thấy hình bóng con sông rộng hẹp, dài ngắn ra sao đâu! Hóa ra tên sông chỉ là cái cớ để người tình si trút bầu tâm sự nặng trĩu của mình.

Và đây, một sông Tương rất hiện đại. Tác giả chính là chồng Lý Phương Liên, mình đã nhắc đến trong bài Một lần đã gặp Lý Phương Liên:
.

Sông Tương
.

Gió thổi qua mắt em
Gió mang theo vị mặn
Mắt em nhìn đâu sao lâu chớp thế
Có phải em dong thuyền ra bể
Lỡ rớt mái chèo trên sông Tương?

Hỏi em anh bỗng nhiên buồn
Chiều nhạt nắng tóc xõa vai nhạt nắng
Sông Tương
Sông Tương ở đâu
Mà ai cũng đi qua sông Tương nhỉ
Ai đi qua cũng rớt mái chèo
.

Lại có người nữa than thở: Suốt một đời tôi đi tìm sông Tương mà vẫn chưa gặp nó! (Tản mạn trước đèn–Đỗ Chu). Ơ hay nhỉ ! Sông Tương ở tận bên Tầu, xứ ta có đâu mà tìm. Còn con sông tương tư, con sông thương nhớ, con sông tơ vương…ở đâu chẳng có. Nó ở ngay trong lòng ta đấy !

Thương nhớ sông Tương…
.

Nguồn: nguyenhanh1949
.

4. HXH.BLOGSPOT.COM CHỌN
thơ nguyễn nguyên bảy
.

Sông Tương
.

Gió thổi qua mắt em
Gió mang theo vị mặn
Mắt em nhìn đâu sao lâu chớp thế
Có phải em dong thuyền ra bể
Lỡ rớt mái chèo trên sông Tương?

Hỏi em anh bỗng nhiên buồn
Chiều nhạt nắng tóc xòa vai nhạt nắng
Sông Tương
Sông Tương ở đâu
Mà ai cũng đi qua Sông Tương nhỉ
Ai đi qua cũng rớt mái chèo…
.

Tầu điện đêm
.

Tàu chạy cuốn đêm đông
Chở độc một người khách
Gió trong khoang chật ních
Run cầm cập môi hôn

Đèn đôi ngọn lom đom
Nhợt nhạt vàng mệt mỏi
Người lái tầu thở khói
Dựng hờ cổ áo bông

Phố như một dòng sông
Tầu trôi ngang qua cửa
Leng keng chuông gọi đỗ
Khách mơ hồ xuống ga

Tầu ngược về Thụy Khuê
Lao nhanh trong giận dỗi
Tội nghiệp chuyến tầu cuối
Chở toàn là gió hoang

Tầu mất hút cuối đường
Cây rơi vài phiến lá
Tầu vê ga tầu ngủ
Khách biết ga nào về?
.

Sông mê bến lú
.

Ngã vào trong say xõa tóc
Thịt da nào chẳng bếp lửa hương cây
Xác thân mời gọi
Giá đừng có những lời ngọt lợ
Anh đã lừa được mình đây chính là em
Để nhắm mắt mềm lòng

Hiện giữa thinh không
Em ôm mặt xấu hổ đỏ rực
Cháy khét từng cọng tóc
Lời ngọt lợ vẫn ru anh
Phù thủy những ve vuốt lửa
Anh cố cháy mà không thể cháy

Gió gõ cửa
Trong thinh không không em
Chỉ còn thoảng mùi khét tóc cháy
Anh nắm mùi khét ấy
Trước mặt sông mê sau lưng bến lú
Bâng quơ một tiếng gọi đò

.

Ga Canh Tuất (1970)    
.
Trai thới chiến mấy người ba chục tuổi
Được trời cho cưới tình yêu
Nào ai khen tích trò trống mái
Ba khoan thêm tội cho Kiều.
.
Rồi sinh con ơn trời không là gái
Chiến tranh biết hết khi nào ?
Luân hồi nhân danh sông núi
Trí trai dài một ngọn lao.

Rồi hôn con rồi kề vai đồng đội
Ga này ga cuối biết đâu
Dẫu là vậy vẫn là đời trăm tuổi
Lẽ người sống hết nông sâu.

.
Ga Canh Thìn (2000)
.
Tóc bạc không lo bạc tóc
Khòm lưng không sợ lưng khòm
Chỉ sợ bút không còn lực
Cho hồn run rẩy trăng non.

Không nhớ mình bao nhiêu tuổi
Nhựa xuân dâng ngực tràn trề
Mai nở rụng đầy một cội
Thân cành nẩy lộc non tơ.

Đừng hỏi ga nào sẽ xuống
Ngưa phi tung bờm ngựa phi
Vay xuân cắt đầy máng cỏ
Ngựa xuân sức vó đang thì.

.

Cuối ru
.

Cuối ru với gió của tôi
Hanh heo phố cổ
Hưu ngồi quạnh hiu
Đènvàng hắt bóng xiêu xiêu
Sáng mờ mờ gọi
Tay kiêu bấc buồn

Cuối ru ẩn hiện trong hồn
Giăng tơ từng sợi
Để bồn chồn lo
Cuối ru chợt nhớ bên đò
Mắt thơ thần đợi
Một bờ nắng lên
Điệu vần ru lội triền miên
Kinh thành ngách ngõ
Những miền đất yêu
Quên cơm sáng
Bỏ cơm chiều
Đầu moi những hạt tín điều ra ăn
Cố nhai hết những băn khoăn
Trong đêm thao thức
Ngày nằm chiêm bao
Sống không nuốt nổi ước ao
Xem ra thân xác tầm phào xác thân
Thở than nghe tiếng tri âm
Vọng về từ thuở muông cầm xa xưa
Tôi ơi
Tôi có đâu ngờ
Mình tìm mình mãi
Mình chờ mình thôi
Và tôi không buồn không vui
Bước chầm chậm bước môt trời mưa mau
Mặt kinh thành sáng làu làu
Tắm mưa trẻ nắm tay nhau làm rồng
Tôi đi về phía bến sông
Thân lau góp bắc cầu vồng qua vai
Trong gió ai đó thở dài
Tiếc ư?
Đành chuộc một vài câu ru

.

Chân hương
.
Cháy rồi,cháy hết phầnthơm
Chân hương đứng lặng nỗi buồn vô vi
Rồi mầu phẩm nhuộm phai đi
Dẫu chẳng còn gì vẫn đứng chân hương.

NNB
.

(Hoàng Xuân Họa chọn)
.Góc Riêng Tư lyphuonglien.blogspot.com