Thơ Lưu Quang Vũ

Thơ Lưu Quang Vũ

VIỆT NAM ƠI

Những áo quần rách rưới

Những hàng cây đắm mình vào bóng tối

Chiều mờ sương léo lắt đèn dầu

Lũ trẻ ngồi quanh mâm gỗ

Lèo tèo mì luộc canh rau.

Mấy mươi năm vẫn mái tranh này

Dòng sông đen nước cạn

Tiếng loa đầu dốc lạnh

Tin chiến trận miền xa.

Những người đi chưa về

Những quả bom những hầm hào sụt lở

Những tên tướng những lời hăm dọa

Người ta định làm gì Người nữa

Việt Nam ơi?

Mấy mươi năm đã mấy lớp người

Chia lìa gục ngã

Đã tận cùng nỗi khổ

Người ta còn muốn gì Người nữa

Việt Nam ơi?

Người đau thương, tôi gắng gượng mỉm cười

Gắng tin tưởng, nhưng lòng tôi có hạn

Chiều nay lạnh, tôi nghẹn ngào muốn khóc

Xin Người tha thứ, Việt Nam ơi!

Tổ quốc là nơi tỏa bóng yên vui

Nơi nghĩ đến lòng ta yên tĩnh nhất

Nhưng nghĩ đến Người lòng tôi rách nát

Xin Người đừng trách giận, Việt Nam ơi!

Tôi làm sao sống được nếu xa Người

Như giọt nước đậu vào bụi cỏ

Như châu chấu ôm ghì bông lúa

Người đẩy tôi ra tôi lại bám lấy Người

Không vì thế mà Người khinh tôi chứ

Việt Nam ơi?

Không vì tôi đau khổ rã rời

Mà người ghét bỏ?

Xin Người đừng nhìn tôi như kẻ lạ

Xin Người đừng ghẻ lạnh, Việt Nam ơi!

Người có triệu chúng tôi, tôi chỉ có một Người

Tất cả sẽ ra sao

Mảnh đất nghèo máu ứa

Người sẽ đi đến đâu

Hả Việt Nam khốn khổ?

Đến bao giờ bông lúa

Là tình yêu của Người?

Đến bao giờ ngày vui

Như chim về bên cửa?

Đến bao giờ Người mới được nghỉ ngơi

Trong nắng ấm và tiếng cười trẻ nhỏ?

Đến bao giờ đến bao giờ nữa

Việt Nam ơi?

ÁO CŨ

Áo cũ rồi, mỗi ngày thêm ngắn

Chỉ đứt sờn màu bạc hai vai

Thương áo cũ như là thương ký ức

Đựng trong hồn cho mắt phải cay cay.

Mẹ vá áo mới biết con chóng lớn

Mẹ không còn nhìn rõ chỉ để xâu kim

Áo con có đường khâu tay mẹ vá

Thương mẹ nhiều con càng yêu áo thêm.

Áo đã ở với con qua mùa qua tháng

Cũ rồi con vẫn quý vẫn thương

Con chẳng nỡ mỗi lần thay áo mới

Áo dài hơn thấy mẹ cũng già hơn.

Hãy biết thương lấy những manh áo cũ

Để càng thương lấy mẹ của ta

Hãy biết thương những gì đã cùng ta sống

Những gì trong tháng năm trôi qua... 

1963

TIẾNG VIỆT

Tiếng Việt gọi trong hoàng hôn khói sẫm

Cánh đồng xa cò trắng rủ nhau về

Có con nghé trên lưng bùn ướt đẫm

Nghe xạc xào gió thổi giữa cau tre.

Tiếng kéo gỗ nhọc nhằn trên bãi nắng

Tiếng gọi đò sông vắng bến lau khuya

Tiếng lụa xé đau lòng thoi sợi trắng

Tiếng dập dồn nước lũ xoáy chân đê.

Tiếng cha dặn khi vun cành nhóm lửa

Khi hun thuyền, gieo mạ, lúc đưa nôi

Tiếng mưa dội ào ào trên mái cọ

Nón ai xa thăm thẳm ở bên trời.

"Ðá cheo leo trâu trèo trâu trượt"

Ði mòn đàng dứt cỏ đợi người thương

Ðây muối mặn gừng cay lòng khế xót

Ta như chim trong tiếng Việt như rừng.

Chưa chữ viết đã vẹn tròn tiếng nói

Vầng trăng cao đêm cá lặn sao mờ

Ôi tiếng Việt như đất cày, như lụa

óng tre ngà và mềm mại như tơ.

Tiếng tha thiết nói thường nghe như hát

Kể mọi điều bằng ríu rít âm thanh

Như gió nước không thể nào nắm bắt

Dấu huyền trầm, dấu ngã chênh vênh.

Dấu hỏi dựng suốt ngàn đời lửa cháy

Một tiếng vườn rợp bóng lá cành vươn

Nghe mát lịm ở đầu môi tiếng suối

Tiếng heo may gợi nhớ những con đường.

Một đảo nhỏ xa xôi ngoài biển rộng

Vẫn tiếng làng tiếng nước của riêng ta

Tiếng chẳng mất khi Loa thành đã mất

Nàng Mỵ Châu quỳ xuống lạy cha già

Tiếng thao thức lòng trai ôm ngọc sáng

Dưới cát vùi sóng dập chẳng hề nguôi

Tiếng tủi cực kẻ ăn cầu ngủ quán

Thành Nguyễn Du vằng vặc nỗi thương đời.

... Buồm lộng sóng xô, mai về trúc nhớ

Phá cũi lồng vời vợi cánh chim bay

Tiếng nghẹn ngào như đời mẹ đắng cay

Tiếng trong trẻo như hồn dân tộc Việt.

Mỗi sớm dậy nghe bốn bề thân thiết

Người qua đường chung tiếng Việt cùng tôi

Như vị muối chung lòng biển mặn

Như dòng sông thương mến chảy muôn đời.

Ai thuở trước nói những lời thứ nhất

Còn thô sơ như mảnh đá thay rìu

Ðiều anh nói hôm nay, chiều sẽ tắt

Ai người sau nói tiếp những lời yêu?

Ai phiêu bạt nơi chân trời góc biển

Có gọi thầm tiếng Việt mỗi đêm khuya?

Ai ở phía bên kia cầm súng khác

Cùng tôi trong tiếng Việt quay về.

Ôi tiếng Việt suốt đời tôi mắc nợ

Quên nỗi mình quên áo mặc cơm ăn

Trời xanh quá, môi tôi hồi hộp quá

Tiếng Việt ơi, tiếng Việt ân tình!

Thơ Lưu Quang Vũ/ HXH đọc chọn