Sách 99 khúc/ tứ 079-070

NGUYỄN NGUYÊN BẢY
thơ
99 KHÚC TẶNG LIÊN

NXB VĂN HỌC

Trả lại hết sướng vui nạn ách. Chuyền tay chữ hát xuống thuyền. Thung thăng ngược bến cỏ non..

Chẳng thà về ở ẩn với thơ. Cắt tóc tu tấm lòng thương nước. Phận người hung cát mặc ai. Mặc xã tắc khảm ly nhăng nhít…

THỨ TỰ 3: 079. Vào chùa / Trung tu chùa/ 078. Tụng Khổn/ 77. Ngưỡng Phật/  76. Thánh Thơ/  075. Thu xa quê/  074. Một chiều/ 073. Lội về thu ngâu/ 072. Miền yêu/ 071. Ba ngọn gió quê/ 070. Ba khúc dâng Mẹ

079. VÀO CHÙA

Dẫu không dài đời cũng trăm năm
Sao chẳng trăm năm nương cửa Phật
Bề đời khổ sao bề đời vẫn chật
Nào mấy người vào bể Như Lai

TRÙNG TU CHÙA

Chùa linh thiêng nhờ vòm cong mái cổ
Ngói âm dương gợi gợi những xa xôi
Giận ai chạm lại con nghe cũ
Mái ngói vô cuyên đỏ lợi cười

078. TỤNG KHỔN

Khổn chị Dậu, khổn Thúy Kiều
Đâu phải khổn nào cũng khóc
Đầm kiệt làm gì có nước.

Khổn Thị Nở, khổn Chí Phèo
Rạch mặt chửi cả làng Vũ Đại
Cháo hành lò gạch trăng mơ.

Khổn Cao Bá Quát thánh thơ
Gươm đàn kháng khổn
Chu di tam đại về trời.

Vận khổn chẳng dám lộng lời
Cười qua khổn vói gọi trời mưa bay
Trạch kiệt rồi trạch lại đầy..

77. NGƯỠNG PHẬT 

Trí dũng tát cạn được bể lửa
Dám dâng thân cứu nạn triệu sinh linh
Sao không tự cứu được mình
Trước sông Mê, bến Lú?

Gieo nhân của Phật cho
Bằng máu của đồng loại
Lẽ nào không phải hái
Quả độc trên cây đời..
Hoa đã tàn và hoa sắp nở
Trong bờ giác hoa đốm hư không
Khi chữ tâm còn làm ta biết sợ
Bể đời bớt mênh mông..
Gió ở quanh ta nhưng gió vô hình
Không nhìn thấy mà thịt da cảm được
Phước cho đời
Phật ở trong tâm nên Phật vô lượng Phật
Kẻ ác hồi tâm và người tốt tốt hơn

Nhật tụng từ 1972  

76. THÁNH THƠ

Quát nghiêng hồn xin dòng sông Cái
Cho thân xác Quát trở về sông
Mặt sông cười đục
Đàn thơ vọng sóng hư không
Lời chém ngang trời gió
Sao cam chịu mệnh âm u
Chẳng thà về ở ẩn với Thơ
Cắt tóc tu tấm lòng thương nước
Phận người hung cát mặc ai
Mặc xã tắc khảm ly nhăng nhít
Xanh thì cỏ, đỏ thì thịt
Giáo gươm thúc hối biệt ly
Hay là ta bán quách đời ta
Mặc áo mão làm quan văn quan võ
Chợt nghĩ thế lòng chàng kinh sợ
Khói nhang lạy tội mẹ cha
Lạy tội sông quê cỏ ngựa
Lạy hồn đừng chết Quát ơi!
Lời lạy quặn lòng vật vã
Bằng hữu lánh xa tình đời sung vả
Tri âm tri kỷ chỉ còn thơ
Vò đầy rượu tía từng ly
Uống gió uống trăng hả khát
Bật khóc bật cười say ngất
Tỉnh rượu rồi chàng lại muốn liều thân
Nhảy xuống sông làm ngọn sóng thét gầm
Thân thể tan ngầu vụn bọt
Ôi chết thế gọi gì là Quát
Chết này nhơ bẩn dòng sông
Mẹ sông ôm Quát vào lòng
Ru lời giang mã
Hồn Quát nôn thốc tháo ươn hèn
Bừng lạ
Bên sông tráng sĩ hát đồng dao
Đồng dao hát giữa đồng dao
Nhen thơ thắp lửa
Những tro than lạnh trong đói khổ
Những sách đèn vùi giữa u mê
Nghe thơ gọi dân quê kẻ chợ
Dâng mình thành những nghĩa quân
Ngựa hồng người buộc thao đen
Tráng sĩ thơ xung trận
Những cuồng phong uất hận
Lãng mạn thêu mầu cờ
Oai phong lưng kiếm túi thơ
Hàng đầu đội quân khởi nghĩa
Thơ người bay lên cung nỏ
Bay lên thành trống thành chiêng
Bay lên gọi làng thức nước
Đời Quát có hai vua
Thơ Quát chỉ có quyền chọn một
Một ông vua với chiếc ngai vàng
Vầy lạc cung tần mỹ nữ
Dối lừa tô phết hương hoa
Gươm đao phủ bọc nhung cờ
Một tiếng trảm là đầu rơi máu khóc
Và một ông vua là con dân mẹ nước
Tu thân chín kiếp luân hồi
Đói khát vẫn hoàn đói khát
Xã tắc hư không
Ngậm miệng vái van trời phật
Tràn như thác đoàn quân Cao Bá Quát
Vào tử ra sinh
Vang lộng trận tiền bão tố
Đầu Thánh chúng bêu giữa chợ
Hồn Thánh làm sao bêu?
Hồn đi xuống chợ
Chia hồn
Gọi đò sang sông
Chia hồn
Ngất ngư lưng ngựa lên non
Chia hồn
Những vần thơ máu ứa
Những vần thơ rợp lửa
Hoan ca sông núi xanh thu
Thánh thăng
Thơ vọng
Bóng hồn như vẫn đâu đây
Âm thơ trong gió lan bay
Mặt nước Tây Hồ đàn sóng...

Hà Nội 1972
Sài Gòn 2010

075. THU XA QUÊ

Trời cho thu một gánh vàng mười
Ban phát thế nào tùy lòng thơm thảo
Năm nào tôi cũng theo thu rong chơi
Trong cõi đời hư ảo
  Thu ngoái sau lưng hóa vàng cho sen pháo
Còn chút sướng hạ nào thì nở nốt cho thu

Rồi thu từ từ từ từ
Ban phát vàng cho na cho bưởi
Chẳng biết tình đầu hay tình cuối
Mà ân huệ hơn cho cốm cho hồng
Rồi thu gánh vàng ra sông

Sao thu quê mình thương cỏ lau nhiều thế
Triền sông nắng cười nghiêng ngả
Sườn đồi vàng gió mật ong
Thu chia vàng từng mâm cỗ
Tuổi thơ nào cũng có Rằm
Tôi được thu cho chút lửa
Trăng cười vằng vặc lả lơi

Năm nay theo thu gánh vàng xứ người
Ơ hơ, ơ hơ thu vừa vung vàng vừa hát
Tiếng hát hóa nắng thành hoa hóa gió thành ong
Tiếng hát gọi tiên đồng ngọc nữ bầy đàn
Lễ hội dát vàng rừng phong
Và khi khắp mọi rừng phong đổ vàng
Thu bật cười khanh khách
Gió nắng bật cười khanh khách
Tiên đồng ngọc nữ bật cười khanh khách
Tiếng thu chuông khánh rền vang
Rằng thu vàng, thu vàng
Âm vàng chưa kịp ra tới biển
Đã nghe ơ hờ ơ hờ thút thít
Mưa rơi rả rích tiếc thu rơi

Tranh với gió đông gom lá trả lại trời
Tôi gánh vàng về an ủi cỏ lau tôi
Cỏ lau không cười không khóc
Nghiêng về vời vợi thu quê..

Seattle, 9/2011

074. MỘT CHIỀU 

Chiều nay bỗng gặp lại chiều

Năm mươi năm trước em ngồi trên cỏ lụa

Mơ thăng dọc hay mơ nở ngang

Mà nắng liêu xiêu mà gió liêu xiêu

Mà cánh cò sải nắng vàng chiều
  Bay muốt về tổ xanh

Tổ xanh với ai là vườn Bảy Mẫu
Với chúng mình là vườn yêu

Em nghiêng cỏ lụa

Cho anh ngắm tuổi mơ non

Gương hồ nhìn ai thế

Nước thẹn gió sóng dướn von

Anh hái trộm hoa vừa nở

Nụ hôn vội trước hoàng hôn
Chiều nay bỗng gặp lại chiều

Em ngồi trên cỏ lụa

Vẫn nắng liêu xiêu vẫn gió liêu xiêu

Đàn vịt trời đang đùa tranh liến láu

Vụn bánh mỳ yêu

Hồ nào có em cũng là hồ Bảy Mẫu

Vườn nào có em cũng là vườn yêu

Kìa anh nhìn bầy đàn con cháu
Sao chúng mình tình lâu thế hở yêu?

Vì ta đã có một chiều

Uống cạn nước tình để đi qua bể khát

Đi qua sóng gió giận hờn

Em đỏ mặt lần tìm khuy áo

Đức Mẹ này chỉ của riêng anh

Seattle, 9/2011


073. LỘI VỀ THU NGÂU 

Chỉ quê mình mới có ngâu

Mười Rằm thông một nhịp cầu âm dương

Em ôm đầy ngực hoa buồn

Anh bưng một bát khói hương thầm thào
Hời trong cõi xá lao xao

Hồn nào cha mẹ hồn nào con em

Hương hoa không lạ không quen

Thu mọi cõi vẫn hương riêng quê mình

Âm dương miền tử miền sinh

Bao la biết sợi luân tình ở đâu

Ba cõi thông một ngày ngâu

Nhớ vàng thì nổi nhớ thau thì chìm

Lim dim trong cõi lim dim

Tay ôm vong xá mắt dìm bi ai

Cội thương nhớ chẳng nhạt phai
Phận đời Tô Thị khóc mài vào mưa

Tình yêu quầy quả ra về

Hợp tan lại hẹn ngâu kỳ năm mai

Sông quên vong nức nở cười

Bến quê thơ lại nằm ngồi hát ru
Xứ người mùa lạ lắm thu

Một cơn mưa đá trút từ sông mê

Gọi hồn da diết nhớ quê

Mượn sông mưa đá lội về thu ngâu

Seattle, 9/2011

072. MIỀN YÊU 

Tình nhủ giấu tình vào bát quái đồ
Như giấu vũ trụ vào một vuông khăn
Gọi là miền yêu
Để mang theo (theo) khắp gió mây này
Hơ hớ thoang thoang lê táo
Miền tình ôm được cắn (cắn) được
Ở trong nhau miền tình (không) không gian
Nên Seattle có thật
Như chiếc cầu phao (*) có thật
Vắt ngang sóng trắng
Bên này là đôi ta
Bên kia là Bill Gate
Như bầy chim trời đón vụn bánh mỳ
Kêu chiều đừng tắt nắng
Môi em cà phê Mỹ thật nâu
Thu Seattle và thu Hồ Tây có gì khác nhau?
Ở trong miền yêu có quá vãng
Khúc khèn chợ tình Sa Pa
Hay bài sáo tò he Văn Miếu?
Quá vãng Seattle là Underground (**) sau động đất
Hạnh và bất hạnh chôn vùi tất cả
Chỉ còn lại đôi ba vụn vỡ bảo tàng
Anh đã thấy trong hoang tưởng ấy
Chiếc nhẫn đá em tặng
Câu thơ tình em ru
Và những giọt sữa tứa ra ngọt mặn
Miền yêu nào tình không về thiên thai
Gặp bao nhiêu bao nhiêu gái trai
Ẩm ướt như mưa căng giòn như nắng
Ngôn ngữ ắp đầy lời than tiếc
Than đời chưa được yêu
Than được yêu mà yêu chưa thỏa
Than yêu say tình cạn tình
Than rồi bật cười bật khóc
Tình bay trong gió mơ hồ…
Anh đã bảo miền yêu có thật
Ôm được cắn (cắn) được
Cớ sao không nắm vào tay
Cớ sao không cắn ngập răng
Ngọt như trái bắp Mỹ
Em thẹn thùng cười
Anh chợt hiểu sao mình ngơ ngơ thế
Cần gì vẽ vời Seattle Sài Gòn Hà Nội
Nơi nào có bóng hình nhau
Nơi ấy miền tình nơi ấy vườn yêu

(*) Cầu phao bê tông nổi tiếng ở Seattle.
(**) Một đoạn phố còn xót lại dưới lòng đất sau động đất.

071. BA NGỌN GIÓ QUÊ 

Sáng sáng xứ người ngồi hái gió
Sáng nay đón gió quê nhà

Con gái thức lời chào tiếc nhớ
Đêm qua con mơ ngắm sen Tây Hồ
Vừa định hái một bông thì giấc mơ bay vỡ
Giật mình gối thoảng hương thu

Cháu nội thức chào ông và nhìn cô ghen tỵ

Cô sướng thật sáng nào cũng bình minh mơ

Cháu chỉ thèm cháo chai lề hè ghế gỗ

Xều giãi trong mơ mà mơ chẳng chịu về

Bà nội thức lời chân quê

Ngày mai bên nhà là Rằm Tháng Bảy

Bên này mình có cúng không ông?

Con trai lớn ngực ôm đầy lưng mẹ

Xin mẹ dạy chúng con cúng vọng ông bà

Tôi mở tay thấy ba ngọn gió quê

Thổi rào giạt suốt triền sông Cái

Seattle 9/2011

070. BA KHÚC DÂNG MẸ

1. PHẬT HÁT

Yếm thắm không bỏ bùa sư
  Mà sư cứ đòi xoa yếm thắm
  Mẹ bảo này trọc đầu
  Trong ngực tôi có Phật
  Trọc đầu có sợ ố cà sa ?

Giữa chợ lực điền yếm thắm gặp cha
  Cha thẳng đường cày cầu xin yếm thắm
Mẹ bảo trong ngực tôi có Phật
Nếu ngực Phật anh thuận lòng
  Thì yếm thắm này thuyền xin theo sông

Tôi ấp môi son vú mẹ
  Lè phè nằm nghe Phật hát
  Phật hát lời cò trắng muốt
  Trắng muốt vì cò không phải là công
  Phật hát lời cua đi ngang
  Dẫu đi ngang cua vẫn chẳng lạc đường…

Suốt tuổi thơ tôi bú lời Phật hát
Quay sa mẹ hát lụa tơ
Ra đồng mẹ hát nắng mưa thuận hòa 
Lời trăng thủ thỉ vai cha
Cỏ hoa mẹ hái bao la dành riêng con
Mẹ nhấn véo von
Lòng buồn cũng chớ nhuộm buồn có hoa

Ngày tôi phải rời xa yếm thắm
Mẹ bảo từ nay trong ngực con có Phật
Con thưa trong ngực con có mẹ
Mẹ khóc nhòe và ngực tôi bỗng hát
Lời mẹ hát cò lời mẹ hát cua
Ngực con đầy tiếng mẹ ru…


2. MẸ KHÓC

Mỗi khi con thấy mẹ ngồi bệt xuống hè
  Tay cầm cây quạt nan
  Là con biết mẹ đang đè buồn nuốt giận
  Khóc ở trong lòng
  Khóc trong lòng nước mắt chảy đi đâu?
  Cầu cho nước mắt chảy vào gan vào ruột
  Để nước mắt trôi ra ngoài
  Nhưng nước mắt không chảy vào gan ruột
  Mà chảy vào tim rồi hòa vào máu
  Chẳng bao giờ con có thể lau

Những lúc ấy con qùy trước mẹ
  Hai tay dụi gọi Mẹ ơi! Trên trời tất nhiên có Giời
  Nhưng sao Giời nỡ bất công
  Để con càng lớn càng cao mẹ càng già càng thấp

  Ôm con mặt mẹ úp ngang vai
  Mẹ bảo mẹ khóc mừng khóc phúc
  Mừng phúc mẹ khóc như mưa
  Phùn xuân rào hạ
  Mầu khóc hồng son

  Con tắm trong khóc mẹ ngập hồn
  Tinh chất khóc ngấm vào da vào thịt
  Con không chùi không lau
  Con không trả khóc về mắt mẹ…

Con biết ở cõi trời
  Mẹ muốn khóc cũng không thể khóc
  Vì thế ở cõi người
  Ngày ngày con đem tiếng khóc mẹ ra phơi
  Lạy trời đừng phạt mẹ tôi
  Tội đón nước mắt con bay ngược về mắt mẹ
  Để mẹ lại được khóc
  Âm dương cũng đạo làm người

3. MÙA TỨ QUÍ

Mười tám ngày tháng Ba (*)
Mẹ cãi dân văn không chịu trông vào (*)
Mẹ gọi rét Bân về cho cha mặc áo
Áo Bân dệt với mưa phùn
Cha mặc vừa in bảo ấm

Mười tám ngày tháng Sáu
Mẹ tần đồng xa mẹ tảo đồng gần
Tép cà gia bản
Cơm ngô khoai độn với sum vầy
No cười như mưa bóng mây

Mười tám ngày tháng Chín
Mẹ theo hịch dân văn trông ra
Váy phùng đòn gánh yếm tơ
Cùng dân làng mẹ đi đón mùa thu
Hớn hở mùa thu chào mẹ

Mười tám ngày tháng Chạp
  Mẹ đồ xôi đóng oản
  Mẹ nấu chè kho
  Mẹ bảo khổ thế nào cũng phải vui ba ngày tết
  Rước tổ tông về
Vì thế, và thế
Càn Khôn đón mẹ tôi về mùa tứ quí

Mùa tứ quí có suốt quanh năm
Chả thế tôi làm sao thành một lực điền
Cầy cuốc quanh năm không mỏi mệt
Chả thế làm sao tôi yêu em
Yêu lâu thế mà sông tình vẫn đẹp
Chả thế tôi làm sao nuôi dậy các con
Nếp tẻ đều thành người tử tế

Lạy Càn Khôn, tôi nguyện sống tu thân theo mẹ
Sau trăm tuổi xin cho tôi về làm mùa phú quí
Để tôi hầu hạ mẹ tôi…

(*)Tính mùa theo ngũ hành:
Tháng Giệng + Tháng Hai + 12 ngày đầu tháng 3 là 72 ngày, là mùa Xuân,thuộc mộc.
Tháng Tư + Tháng Năm + 12 ngày đầu tháng 6 là 72 ngày, là mùa Hạ, thuộc hỏa
Tháng Bảy + Tháng Tám + 12 ngày đầu tháng 9 là 72 ngày, là mùa Thu, thuộc kim.
Tháng Mười + Tháng Một + 12 ngày đầu tháng 12 là 72 ngày, là mùa đông, thuộc thủy
18 ngày cuối của các tháng Ba, Sáu, Chín, Chạp là 72 ngày, là mùa Tứ Quí, thuộc thổ.
(**) Dân gian nói: Đói tháng Tám trông ra, đói tháng Ba trông vào.

Sài Gòn 1990-2010

.
/ CÒN TIẾP/ 2/
  99 khúc tặng Liên/ BNN