Sách 99 khúc/ Từ 019-010

NGUYỄN NGUYÊN BẢY
Thơ
99 KHÚC TẶNG LIÊN



NXB VĂN HỌC

Trả lại hết sướng vui nạn ách. Chuyền tay chữ hát xuống thuyền. Thung thăng ngược bến cỏ non..

Là khi anh nói về em. Bông hoa trước cửa tự nhiên nở bùng. Trên cành một giọt sương rung. Gió nhẹ vô cùng thổ mãi không rơi…

THỨ TỰ 9: 019. Tự họa tuổi thơ/ 018. Bái tình/ 017. Ký ức ca dao/ 016. Hai ngôi sao không lặn bao giờ/ 015. Cầu Gió/  014. Thác ghềnh sóng gió ơi ! 013. Mười Rằm Mồng

 

019. TỰ HỌA TUỔI THƠ

Chưa cười đã thấy răng
Mà lại hay cười
Chưa nhìn đã thấy mắt
Gằm gằm nỗi gì sau đít chai ?

Đêm ngủ gối đầu chữ nghĩa
Mớ ngày thành một xướng ca
Cô giáo phạt tội ngơ ngơ
Sáng sáng tới sân trường quét lá
Cô ơi tội mẹ em quá
Giọt khóc lau khô còn ngấn lệ buồn
Bạn bè đùa gọi chàng Trương
Ai chịu làm nàng Mỵ ?
Thơ tình học trò vì thế
Bẩy sắc cầu vồng em
Mắt nhìn đâu cũng Mỵ nương
Xanh mướt cỏ triền đê sông Cái

Nhớ ngày tuổi thơ xa mãi
Sân trường háo hức chim bay
Trương Chi hát lời giã bạn
Mỵ rút khăn tay
Cô giáo rút khăn tay
Bạn bè ủ tình vạt áo
Tình đầy ngực
Âm thanh đầy sông
Sông đầy thuyền
Có một con thuyền Trương Chi...

Trường Lương Yên, 1958


018. BÁI TÌNH

Hai cha con ngồi dưới gốc đa Chèm
Con nhặt lá đa cha dạy làm ngựa
Lá đa cha thổi làm kèn
Cha bảo ai trèo lên được ngọn đa
Kèn lá đa sẽ vang rền kèn trận
Ngựa lá đa sẽ hóa ngựa thần
Bay lên non cổ tích bái tình...
Thần dạy trai làng trồng lúa
Nương dạy thôn nữ tầm tang
Tình dạy chung tình
Sức mạnh tình cổ nhất
Xác thân hóa thổ thành đê
Ngăn cuồng thủy tặc
Linh thiêng non Tản tình về
Lung linh cổ tích đêm mơ
Lưng đa còng xuống
Cha công kênh con trèo lên ngựa lá đa
Ngựa bay vút ngọn
Kèn lá đa cha thổi vang trời
Gọi bao la cổ tích
Cổ tích ở trong cổ tích
Dọc suốt triền sông Cái sông Con
Đê như yếm thắm
Ngực đôi bờ xanh lúa xanh ngô
Kèn là đa ơi kèn lá đa
Ngày xưa cha thổi
Bây giờ môi con

017. KÝ ỨC CA DAO

Trưa nao sân nắng chang chang
Cò ngoại chân trần trang thóc
Nắng quấn váy cò
 Ngoại ngã
Cháu nâng
Ngoại mắng ca dao
Một đời gánh nắng không chao
Nay lưng mới võng nỡ nào nắng nghiêng?

Trưa nao cò đậu cành mềm
Móm mém cối trầu nhìn thương dì Út
Dì Út về nhà chồng
Ca dao gà
Ngoại ngả lá chanh
Ca dao cau
Bổ cỗ
Lá chanh ngoại hát canh cần
Ngoại tiện cau rồng
Ngoại têm trầu phượng
Tĩnh lòng ngoại vấn nhiễu khăn
Cắn cắn tóc đuôi gà dì Út khóc
Ngoại ơi sao mừng lại khóc ?
Ngoại cười ca dao
Cái cò lặn lội bờ ao
Lặn từ bờ mẹ lội vào bờ con...

Ca dao ngoại hát vui buồn
Lời lời cháu nghe thuộc hết
Nhưng không sao bắt chước được bà
Lúc mắng ca dao
Lúc hát ca dao
Ca dao nao lòng
Này cò này vạc này nông
Không sống tử tế đừng mong thành người.


016. HAI NGÔI SAO KHÔNG LẶN BAO GIỜ

Anh không nhận ra em
Một năm có là bao xa cách
Em ủ đầu anh vào ngực
Anh không thể nào hỏi được
Sao tiều tụy thế mình ơi?

Chỉ còn đôi mắt
Đôi mắt chậm chạp u buồn
Một nốt ruồi đẫm lệ
Chỉ còn đôi mắt
Đôi mắt vẫn như ngày nào
Đôi mắt ngày nào tôi nói yêu em
Đôi mắt khép nhận lời.

Chỉ còn đôi mắt vợ của tôi
Toàn thân em như cây thị rũ lá
Khô cành trước gió ban mai
Chỉ còn đôi mắt
Đôi mắt kể tôi nghe
Lưng ngày nắng quật
Đêm ngồi bỏng vú môi con
Vai gánh nỗi thương chồng
Đi xa đường đời nhiều cạm bẫy
Chỉ còn đôi mắt
Đôi mắt đổ xiêu

Anh ôm đôi mắt ấy
Bỗng òa đôi mắt khóc
Thủy rụa ràn mặt anh
Đôi mắt u hoài trong vắt
Đôi mắt ấy chính là hai ngôi sao trên trời
Đêm đêm nhìn anh
Thức với anh
Đi cùng anh
Hai ngôi sao không lặn bao giờ.


015. CẦU GIÓ

Gió vẫn gió nhưng gió thời đó
Hình như rất thơm
Gió ngồi thảm cỏ
Mải mê gió vẽ sông Hồng
Sông thật quen mà bến thì lạ lắm
Giăng kín thuyền tre bè nứa
Hiện lên một cánh thuyền rồng
Vua men sông ngắm đất
Đêm nằm mộng thấy rồng bay

Gió vẫn gió nhưng gió ngày đó
Hình như giữa hạ
Sợ mồ hôi mặn cỏ
Gió đứng một chân
Gió vẽ
Khúc sông xưa gió vẽ cây cầu
Cầu thật lạ mà người thì quen lắm
Nội mặc áo the
Ngoại khoe yếm thắm
Ngựa xe ríu rít qua cầu

Gió trao cho đám trẻ cây cầu
Đám trẻ khiêng cầu
Vắt ngang sông gió
Đám trẻ lớn lên
Rồi già thành gió
Đám trẻ khác lại sinh ra
Lại già thành gió
Rồi lại sinh ra
Sinh ra trẻ vớt củi rều
Củi rều nhóm lửa
Bếp lửa lùi khoai
Bếp lửa mài gươm đọc sách
Bếp lửa giao duyên
Giao duyên lời thề non nước
Tượng hình con gái con trai
Tượng hình dòng sông đầy gió
Trên sông có cây cầu gió vẽ
Quê hương còn đó gió về

Gió về gặp bến sông xưa
Nước vẫn nước
Nhưng nước thời đó
Biết giờ chảy ở nơi nao
Sông vẫn sông
Nhưng sông ngày đó

Người vớt củi rều nay đâu
  Gió choàng tay ôm cầu
  Ôm bao nhiêu đời gió
  Cầu gió mưa xuân...

Hà Nội, 1970

014. THÁC GHỀNH SÓNG GIÓ ƠI

Ơi ơi ơi!
Thác ghềnh sóng gió sông đời nghe đây
Thấp chuồn còn có mưa mây
Quái nắng còn có cõi tây lửa trời
Không sóng liệu sông có trôi
Không gió sông biết nằm ngồi cùng ai
Thác cho sóng bạc khoe cười
Ghềnh cho gió bỏ bùa người yêu sông
Sóng trăng gắp bỏ vào lòng
Heo may cho mắt thắp hồng nắng mai
Ơi ơi ơi
Ghét thương ta vẫn sống đời với sông

Sông ơi đáp mái chèo lòng
Tình không thương ghét không mong cầu gì
Thuyền tình hạ thủy là đi
Cầu Mây Thác Bạc vô vi bến trời

Ơi ơi ơi
Chồng chống sào
Ơi ơi ơi nghiêng mái chèo vợ hát
Cu trai ngồi mạn Long
Cười ròn gõ nhịp trống cơm

Út gái ngồi mạn Hổ
Đùa nước thả đàn vịt cỏ
Vịt giấy tom tom qua thác
Gió cho vịt cánh
Chát chát qua ghềnh
Quần mưa áo nắng
Bắt con cá chao đào con cua trốn
Cứ thế thuyền trôi
Sông đời ơi có về xuôi?

Ơi ơi ơi
Thuyền đời người xuôi được
Sông đời làm sao xuôi?
 Về xuôi bỏ nguồn cho ai
Bỏ thác bỏ ghềnh cho ai
Không giông không gió
Không thác không ghềnh
Làm gì còn sông đời
Cho người yêu sông xuôi xuôi xuôi
Thế nhé chào thuyền xuôi…

Ừ xuôi ừ xuôi ừ xuôi
Chào sông đời sóng gió
Thuyền tình vào bến cỏ mai…



013. MƯỜI RẰM MỒNG MỘT

Cha không biết mình thuộc chi trứng nào ngày xưa xuống biển
Nhưng đều đặn suốt đời mồng một lịch trăng
Cha thắp ba nén nhang lạy về hướng biển

Mẹ không biết mình thuộc chi trứng nào ngày xưa lên rừng
Nhưng đều đặn suốt đời mười rằm lịch trăng
Mẹ thắp ba nén nhang khấn về hướng núi

Như thể hẹn nhau từ kiếp trước
Cha đón mẹ luân hồi nơi cửa sông
Thành đôi chồng vợ
Tổ yêu kết ở ven thành
Nơi những cây sao cao vút trời xanh
Rợp từng đàn cò trắng
Nơi một thời vua đúc tiền đúc súng
Gốc đa nhà Bò trẻ chơi ô ăn quan
Tổ tình nhỏ một vuông khăn
Đủ cho các con rửa mặt
Môn tiền trông về hướng biển
Sáng mồng một cha thắp hương
Môn hậu trông về hướng núi
Đêm rằm mẹ vọng nhang

Cha không là sĩ là quan
Cha chỉ là ba sào thổ
Mẹ lúng liếng khắp vùng Sấu Giá
Thạo nghề dệt lụa ươm tơ
Gái tầm tang da bóc trứng gà
Lưng ong cong mềm khung cửi
Dạy con mẹ hay hát giỗi
Lời nào cũng hạ cung thương
Cha tôi sát cá lạ thường
Bữa nào con đào bơ giun
Là bữa ấy cha câu đầy rổ cá
Mẹ dừng tay dệt lụa
Chạy đi hái lá bờ rào
Mẹ có biệt tài nấu cỏ thành canh
Hỏi vì sao cha sát cá thế
Cha cười nhìn về hướng biển
Hỏi vì sao mẹ tìm rau giỏi thế?
Mẹ mắng yêu nhìn về hướng núi.

Bảy đứa con mẹ khóc khổ vì tôi nhiều nhất
Và tôi sợ đêm rằm nhất
Sợ lời giải cầu của mẹ linh thiêng
Con đừng vượng hỏa thành điên
Mê thơ phú hóa đời rồ dại
Sao không đi bắc cầu sông Cái
Không đi lái đò sông Con
Không là thấy giáo làng
Không xuống bến Phà Đen làm phu khuân vác?
Mẹ ơi lạy mẹ đừng khóc
Đừng bán khoán con cho đền phủ làm gì
Con chỉ là con của mẹ
Mẹ nhắm mắt mở môi khe khẽ
Khấn âm âm lời Chinh Phụ lời Kiều

Cha linh cảm lời cầu phiêu diêu
Bến sông buông câu lặng núi
Bao chiều
Bao chiều
Bao chiều
Canh rào không cá
Cả nhà cơm suông
Tiền bán cá cha mua giấy bút
Trao tình cho con
Dặn chép thơ tích đời trăm chi trứng
Tích đời ông bà sinh ra cha mẹ
Tích đời cha mẹ sinh ra các con
Và tích các con
Những tích đời mười rằm thắp hương
Hướng núi
Núi xanh hồn người
Những tích đời mồng một vọng nhang
Hướng biển
Biển hồn xanh khơi
Con đón lời ký thác
Hết nhìn cha lại nhìn mẹ bồi hồi
Tay đồi mồi cha trang mẹt cơm phơi
Mai thả xuống hồ nuôi cá
Mẹ luồn kim rắn rồng từng mũi vá
Áo lành con mặc sáng mai

Và sáng mai
Mồng một đầu đời
Cha cho con trông về hướng biển vọng nhang...


012. TINH TÚ NGÔ DUYÊN

Phút yếu lòng người đi tìm tri kỷ
Tri kỷ tôi mơ hồ
Các chòm sao Tử Vi sáng tối lập lòe
Mười hai cung giấy bản
Tôi lang thang ngơ ngẩn
Giữa âm dương mông lung
Tâm tư gió cát mịt mùng
Cầu tinh tú xin lời tắm gội

Mệnh người an tại Hợi
Chính tinh Thái Dương,Thiếu Âm
Cách Nhật trầm thủy đế
Xác thân cơ cực trầm luân
Sự nghiệp thuyền manh lộng bể

Tĩnh tâm dịch lời tinh tú
Oai hùng thân trai im nghe
Sự nghiệp chẳng ra gì
Quan lộc ngủ chìm trong nước
Không thể cầu xin đổi phần số khác
Khôn sinh con sao Càn lại an bài
Khoan khoan khoan tôi ơi
Đừng vội thốt lời cay đắng
Trí huệ phi tinh tối sáng
Số đời cải lật bàn tay

Muốn hoán đêm làm ngày
Chỉ còn một cách ly hương

Ly hương ư, mắt bà heo may
Lưng còng ngồi se sợi gió
Nhà cha dột ai lên rừng tìm tre nứa
Canh bờ rào mẹ nấu để ai ăn
Hoa dại dại tay ai cầm
Anh đi rồi ai tặng hoa em nhỉ ?
Kẻ chạy trốn bọc trăm trứng mẹ
Nở thành người được chăng ?

Đã không dám sống ly hương
Thì vớt lấy trời chìm trong nước

Ngửa mặt hỏi Càn trong đục
Sữa nào chẳng tinh chất gạo rau
Võng Khôn tay mẹ xoa đầu
Câu ru nóng nhòe giọt khóc
Ai bảo mặt trời chìm trong nước
Không thể gieo một bếp lửa hồng
Khế chua tháng Tám cầm lòng
Trống khuya hú gió
Tiếng cồ cộ gọi làng đi ngăn lũ
Chặn giặc góp hòn tên

Bằng lòng nhận mặt trời đêm
Thủy nặng lắng bùn nhập thế

Sống tự nhiên đã là nhập thế
Có ai sống xuất bao giờ
Hoa cỏ nào hoa cỏ chẳng nên thơ
Âm dương nào không cười khóc
Là cầy thì đi mở đất
Là búa thì rèn đe
Mọn hèn hát một đời ve
Dẫu hoa dại cũng nở vì ong bướm

Số an bài,phận không thể cưỡng
Tay người sao vói được công danh

Xin trời cứ thật cao xanh
Để tôi vô cùng nhỏ bé
Tôi vói công danh làm gì nhỉ ?
Mẹ sinh con
Bà sinh mẹ
Bao nhiêu nước mắt bà
Bao nhiêu nước mắt mẹ
Để thành con
Suối ra bể
Bể lên trời
Bể lại về làm suối
Tôi phải tuần hoàn ân nghĩa đời tôi
Khỏa nước đón ảnh trời
Nước nổi Kình Dương trống mõ
Biết chẳng thể đổi chiều
Cho âm dương thuận lý
Sóng khua nổi vạn ánh dương

Mang mang ánh dương
Người định phận đời mình văn cách
Tầm đường lập nghiệp văn chương?

Tinh tú tôi ơi sao thốt lời buồn
Lập nghiệp gì đâu đời thi sĩ
Có trung thu nào bên mâm ngũ quả
Cha không ngâm hát với cháu con
Mẹ vui đế ríu câu xoan
Má ửng một thời nhan sắc
Em gái quê cần lời thay nước mắt
Ủ vào khăn tặng bạn trước chia ly
Và với tôi điều ấy đôi khi
Cứu tuyệt vọng xô đời xuống vực
Chỉ thế thôi tôi đêm ngày đèn sách
Điệu vần dâng tạ ơn sinh
Điệu vần cây trái mùa tình
Thuận hòa mưa gió
Công danh thế là quá đủ
Phận mình thuyền thúng qua sông
Trưa hè hầu cờ lão nông
Bờ rừng trải thân làm cỏ
Nghêu ngao hát gió
Thăng một cánh diều
Yêu một tình yêu
Sen đỏ

Mừng là mừng người đã ngộ
Thuyền manh lộng bể thung thăng...

Tôi nâng tay nhìn tinh tú xếp hàng
Ngay ngắn mười hai cung giấy bản
Tử Phủ đồng cung nhấp giọng
Dàn sao hợp xướng vai đưa
Tinh tú chẳng mơ hồ
Tinh tú hát lời mẹ hát
Là cầy thì đi mở đất
Là sắt thì rèn đe
Là chữ thì gieo vào sách
Thiên địa nhân thành thanh xướng kịch
Mỗi phận người là một bài ca.


011. LIỄU TÂY HỒ

Em đứng bên hồ
Phong phanh liễu
Mưa phùn chuốt liễu mưa xanh
Từng nhành tóc xõa

Mẹ giắt em đi chôn cha
Liễu bồng em đi chôn mẹ
Bơ vơ em muốn quên mình

Liễu gọi tên em
Tóc quấn tay em
Tây Hồ chỉ thấy gió
Tây Hồ chỉ thấy sóng
Bên hồ thân liễu mảnh mai

Mảnh mai liễu vớt em lên
Hà hơi về sống làm người
Buồn thương không là cớ chết
Khổ đau không là cớ chết
Biết chăng
Xưa liễu là người
Giận tình trẫm mình thành liễu
Run rẩy bên hồ một liễu
Mưa phùn gió bấc căm căm
Liêu Trai chín kiếp chưa người

Em cúi đầu tạ liễu
Thân côi hồi sinh làm Tấm
Phúc đời gặp vận thăng hoa
Thăng hoa Tấm kề vai liễu
Hài Bụt hẹn tình
Đẹp buồn riêng liễu
Tây Hồ trăng nghiêng.


010. THUYỀN TÌNH

Con cái đứa nào không đứt ruột đẻ ra
Nhưng mẹ thương con nhất
Thương thằng mộng mị thơ ca
Chọn yêu cuộc tình kiếp nạn
Cuộc đời làm sao đủ ván
Đóng nên thuyền tình
Biển gần bờ cá cạn
Khơi xa sóng kình
Mẹ gieo quẻ tiền chinh
Hai chinh úp sấp
Công sinh thành con chưa báo đáp
Cớ chi để mẹ lo buồn
Con yêu em thật lòng
Không ban ơn không hối tiếc
 Lôi phùng Phong quấn quýt
 Quẻ Hằng
Nợ vay từ thuở hư không

Nắm tay nhau kết phiến thuyền tình
Em đi làm ngày nắng sớm dâu xanh
Em đi làm đêm trăng sao bầu bạn
 Cả những cuộc rượt nhau giữa em và bom đạn
 Chít trắng đầu tang
Nuôi đàn em thay cha mẹ
 Mom sông cô gái nhỏ
Tay cò mắt vạc kiếm ăn
Mẹ khấn thầm gieo quẻ tiền chinh
Hai chinh ngửa cười
Mã quẻ chinh thần thánh không lời
Linh cảm bể yêu sóng lớn

Để thuyền tình không đắm
Thuyền tình phải khẳm yêu

Mẹ lội qua sông
Mẹ ra tận biển
Mẹ bóc yếm đào
Mẹ nhào sữa kiệt
Chét khe ván mỏng thuyền yêu
Mẹ đan tay đôi lứa vào nhau
 Lời ngàn cân cầu nguyện
Thuyền yêu qua sóng gió
Thuyền yêu qua bão giông
Thuyền yêu qua trăng hoa
Ván sữa chung tình
Thuyền khẳm
Khẳm một thuyền tình

Buông nguyện cầu
Mẹ gieo quẻ tiền chinh
Một chinh cười
Một chinh khóc
Mẹ tạ âm dương
Thấu cảm lòng tình
Con nép khóc gục đầu ngực mẹ
Vòng tay già gầy guộc ôm con
Thuyền tình hạ thủy…
.
/ CÒN TIẾP, 9/
99 khúc tăng Liên