Thơ Bằng Việt

Đọc lại thơ thời Trần

Bằng Việt

Có một chút bùi ngùi không cưỡng nổi
Khi đọc lại thơ tám thế kỷ xa rồi:
Người xưa trong hơn ta, tĩnh hơn ta,
Người xưa gần bản thể hơn ta
Dầu sống ngắn hơn ta.

“Xuân vũ vô cao hạ,
Hoa chi hữu đoản trường” ^{( 1 )}
Mưa xuân thỏa thuê không phân biệt sang hèn
Hoa chỉ cần tỏa hương, ngắn dài ai để ý!
Minh triết chính từ cảm quan dung dị
Người hòa lẫn thiên nhiên trong triết lý đại đồng!

“Vị minh nhân vọng phân tam giáo,
Liễu đắc để đồng ngộ nhất Tâm” ^{( 2 )}
Có cần gì dựng mọi tín điều hóa những bức thành?
Nho Lão Phật cũng vẫn đồng nguyên, hòa chung dòng chảy,

Chỗ điều tiết cao vời chỉ ở chính lòng ta,
Tâm sáng thì Đời sáng.
Người xưa hồn hậu hơn ta
Ít chịu ràng buộc vì thế tục,

Thoát nhẹ như không qua lỉnh kỉnh việc đời
Có là gì việc vị này mất quyền, vị kia làm tổng thống,
Có là gì chuyện giá vàng leo thang, chứng khoán tụt sàn!
Ta nhỏ nhen hơn xưa mà đa sự hơn xưa,
Ta tất bật để mà ta tồn tại!

“ Thiên địa do đàn chỉ,
Sơn xuyên đảng thấu thanh
Tạm thời phong vũ động
Kê hướng ngũ canh minh !”  ^{( 3 )}
Ai biết nỗi lo ở thời nào cao hơn,
Ai biết cái nghĩ ở thời nào cạn hơn?
Ai biết con người đã từng thành khổng lồ
Lại có lúc hóa thành sâu kiến?

Nhưng thôi!  Tiếng gà canh năm vẫn gáy
Nhưng thôi!  Thời đại vẫn đang rung chuyển
Mưa thu qua, mưa xuân lại đến rồi!


2011
Bằng Việt

( 1 ) “Mưa xuân không có cao có thấp,
Cành hoa tự có ngắn có dài”
( Thơ của Trần Thái Tông- Khóa hư lục )
( 2 ) “Chưa đủ sáng thì phân nhầm ra ba giáo lý,
Thấu suốt rồi thì cùng ngộ ra chỉ có một Tâm mà thôi”
( Câu kệ của Trần Thái Tông – Khóa hư lục)
( 3 ) “Trời đất chỉ như búng một cái ngón tay,
Non sông chỉ  bằng một tiếng dặng hắng,
Lúc này tạm đang còn gió mưa rung chuyển
Cũng như tiếng gà gáy lúc canh năm đó mà !”
( Thơ của Tuệ Trung Thượng Sĩ ).